Laatste update 02/10/2025 door Redactie
Vreeland ligt in het noordelijke deel van de provincie Utrecht, in de gemeente Stichtse Vecht. Het dorp bevindt zich aan de rivier de Vecht, precies tussen Loenen aan de Vecht en Nigtevecht. Richting het westen liggen de Loosdrechtse Plassen, terwijl in het oosten de uitgestrekte polders richting Hilversum beginnen. De provinciale weg N201 verbindt Vreeland met plaatsen als Haarlem, Uithoorn en Hilversum, waardoor het dorp goed bereikbaar is. De ligging aan het water, de historische bebouwing en de groene omgeving maken Vreeland tot een geliefde plek voor zowel bewoners als bezoekers.
Verklaring van de naam Vreeland
De naam Vreeland is nauw verbonden met het middeleeuwse kasteel Vredelant, dat hier in de 13e eeuw werd gebouwd. Het eerste deel, vrede, verwijst mogelijk naar een veilige of beschermde plek, terwijl land simpelweg ‘gebied’ betekent. In oude bronnen werd het dorp ook wel Dorsen genoemd, maar na de bouw van het kasteel raakte de naam Vredelant in gebruik, waaruit uiteindelijk Vreeland ontstond. De eerste schriftelijke vermelding dateert van kort na het midden van de 13e eeuw, tussen 1257 en 1260.
Geschiedenis
Vreeland is ontstaan als nederzetting rond het kasteel Vredelant, dat strategisch aan de Vecht lag. In 1265 verleende de bisschop van Utrecht stadsrechten aan Vreeland, waarmee het de enige plaats in de huidige gemeente Stichtse Vecht werd die ooit officieel stadsrechten bezat. Het stratenpatroon aan de oostzijde van de Vecht is sinds die tijd nauwelijks veranderd, waardoor Vreeland geldt als een van de best bewaarde Vecht-dorpen.
Het kasteel Vredelant werd in 1529 afgebroken. Enkele decennia later, rond 1560, werden de stadsrechten ingetrokken, waardoor Vreeland weer de status van dorp kreeg. Ondanks het verlies van deze rechten bleef het een belangrijk centrum aan de Vecht, met handel, scheepvaart en landbouw als voornaamste bestaansbronnen.
De monumentale uitstraling van Vreeland wordt mede bepaald door de gietijzeren dubbele ophaalbrug en de vele historische panden met overtuinen aan het water. Deze overtuinen, vaak rijk beplant en voorzien van sierhekwerken, zijn kenmerkend voor de Vechtstreek.
Aan de westelijke oever van de Vecht, richting Nigtevecht, passeert men de Garstenmolen in Nigtevecht en de Hoekermolen in Vreeland. Vlak voor het dorp staat de stellingkorenmolen De Ruiter (No. 5), die nog altijd in gebruik is en elke zaterdag te bezoeken is. Deze molen is een van de bekendste bezienswaardigheden van Vreeland en een tastbare herinnering aan de agrarische geschiedenis van de streek.
Ten zuidoosten van het dorp ligt de Waterleidingplas, in beheer bij Waternet. Deze plas wordt gebruikt voor de productie van drinkwater voor Amsterdam, maar is ook van groot belang voor natuurbeheer. De brede rietkragen rond de plas trekken bijzondere vogelsoorten aan, waaronder de grote karekiet, de purperreiger en de zwarte stern. Langs de A. Lambertszkade, tussen Loosdrecht en Vreeland, staat een vrij toegankelijke vogelkijkhut met uitzicht over dit unieke natuurgebied.
Toeristische wetenswaardigheden Vreeland
Vreeland is een ideale bestemming voor wie houdt van een combinatie van cultuurhistorie, natuur en waterrecreatie. Het dorp is klein, maar rijk aan bezienswaardigheden en vormt een uitstekend startpunt voor fiets- en vaartochten door de Vechtstreek.
Belangrijkste bezienswaardigheden en praktische informatie Vreeland
Molen De Ruiter
Adres: Nigtevechtseweg 24, 3633 XX Vreeland
Openingstijden: Elke zaterdag van 10.00–16.00 uur.
Entree: Gratis, donaties welkom.
Parkeren: Beperkt parkeren bij de molen; ruimere parkeergelegenheid in het dorp.
OV: Busverbinding vanuit Hilversum en Loenen aan de Vecht, halte nabij de molen.
Google Maps
Gietijzeren dubbele ophaalbrug
Adres: Brug over de Vecht in het centrum van Vreeland
Openingstijden: Altijd toegankelijk.
Entree: Gratis.
Parkeren: Parkeerplaatsen in het centrum, deels betaald.
OV: Bushalte in het centrum op loopafstand.
Google Maps
Vogelkijkhut A. Lambertszkade
Adres: A. Lambertszkade, tussen Loosdrecht en Vreeland
Openingstijden: Altijd toegankelijk.
Entree: Gratis.
Parkeren: Kleine parkeerplaats nabij de hut.
OV: Bus naar Loosdrecht of Vreeland, daarna te voet of per fiets.
Google Maps
Minder bekende plekken en lokale tips
- Oude dorpskern: Wandel door de smalle straatjes aan de oostzijde van de Vecht en bewonder de historische gevels en overtuinen.
- Garstenmolen: Deze poldermolen in Nigtevecht is een fraai voorbeeld van waterbeheer in de Vechtstreek.
- Hoekermolen: Een wipmolen aan de rand van Vreeland, nog altijd in gebruik voor het bemalen van de polder.
Evenementen
- Open Monumentendag: Diverse panden en molens in Vreeland openen hun deuren.
- Vechtloop: Jaarlijkse hardloopwedstrijd langs de rivier.
- Kunst aan de Vecht: Expositie van lokale kunstenaars in tuinen en ateliers.
Culinaire adressen
- Restaurant De Nederlanden: Bekroond restaurant met uitzicht op de Vecht.
- Mevr. Daalder: Eetcafé in gastvrije sfeer, creatieve keuken en ontspannen ambiance.
- Restaurant Hendrik: ambachtelijke pannenkoeken, bereid met lokaal meel van molen De Ruiter.
Fiets- en wandelroutes
- Vechtfietsroute: Langs de rivier van Utrecht naar Muiden, met Vreeland als tussenstop.
- Loosdrechtse Plassen-route: Fietsroute langs water, natuur en jachthavens.
- Wandelpad langs de Vecht: Korte wandelingen met uitzicht op historische buitenplaatsen.
Seizoensgebonden activiteiten
- Voorjaar: Bloesemtochten langs de boomgaarden in de omgeving.
- Zomer: Kanoën of sloepvaren over de Vecht.
- Herfst: Fotowandelingen door de polder en langs de molens.
- Winter: Bij strenge vorst schaatsen op de Vecht en omliggende plassen.
Bronnen
- Gemeente Stichtse Vecht – Informatie over kernen, geschiedenis en evenementen.
- Waternet – Gegevens over de Waterleidingplas en natuurbeheer.
- Molendatabase – Historische en technische informatie over molens in Vreeland en omgeving.