Laatste update 24/09/2025 door Redactie
Warmond is een sfeervol dorp in de provincie Zuid-Holland, direct ten noorden van Leiden en onderdeel van de gemeente Teylingen. Het ligt aan de oostelijke oever van de Kagerplassen, een uitgestrekt en waterrijk gebied dat bekendstaat als een van de mooiste watersportlocaties van Nederland. In de omgeving liggen plaatsen als Oegstgeest, Sassenheim en Voorhout, terwijl de kustplaatsen Katwijk en Noordwijk op korte afstand bereikbaar zijn. Warmond combineert een historische dorpskern met een rijk aanbod aan recreatieve voorzieningen, omgeven door water, polderlandschap en groene parken.
Verklaring van de naam
De naam Warmond wordt voor het eerst vermeld in middeleeuwse documenten. Over de herkomst bestaan verschillende theorieën. Mogelijk is het een samenstelling van ‘warm’ en ‘mond’, waarbij ‘mond’ verwijst naar een monding van een waterloop. Een andere verklaring is dat het eerste deel afkomstig is van een persoonsnaam, terwijl het tweede deel ‘-mond’ of ‘-munde’ duidt op een beschermde plaats of een verhoging in het landschap. De ligging aan de oevers van de Leede en nabij de Kagerplassen maakt het aannemelijk dat water een belangrijke rol speelde in de naamgeving.
Geschiedenis
Warmond kent een lange geschiedenis die nauw verbonden is met de scheepvaart, visserij en later de watersport. Al in de middeleeuwen was het dorp een knooppunt voor handel over water, dankzij de ligging aan de Leede, die in verbinding staat met de Kagerplassen en verder met de Hollandse waterwegen.
Een belangrijk religieus en cultureel centrum in het verleden was de Matthiaskerk. De ruïne van deze kerk, een van de meest schilderachtige plekken van het dorp, herinnert aan de rijke historie. Bij de kerk zijn restanten te vinden van een onderaardse gang die ooit naar een nonnenklooster leidde. In de 19e eeuw werden in de omgeving van de kerk de gebouwen Mariënhave en Mariëngaarde opgericht als Groot Seminarie. Tegenwoordig hebben deze complexen een andere functie, waaronder als verpleeghuis.
Warmond ontwikkelde zich in de 20e eeuw tot een geliefde woonplaats voor forensen en watersportliefhebbers. De aanleg van jachthavens en recreatievoorzieningen versterkte de aantrekkingskracht van het dorp. Het historische karakter bleef behouden, mede dankzij de aanwezigheid van monumentale panden en landgoederen zoals Huys te Warmont en Groot Leerust, die uitkijken over het polderlandschap en de Kagerplassen.
Toeristische wetenswaardigheden
Warmond is vandaag de dag een veelzijdige bestemming voor bezoekers die houden van natuur, cultuur, historie en sportieve activiteiten.
Watersport en recreatie
De ligging aan de Kagerplassen maakt Warmond tot een paradijs voor zeilers, surfers, kanoërs en sportvissers. Langs de Leede bevinden zich meerdere jachthavens, waaronder de gemeentehaven, van waaruit het recreatie-eiland Koudenhoorn via een brug bereikbaar is. Dit eiland biedt een mix van natuur, recreatie en sport: je kunt er wandelen, fietsen, zwemmen, vissen en picknicken. Een deel van Koudenhoorn is ingericht als stiltegebied, waar je bijzondere flora en fauna kunt ontdekken.
Praktische informatie – Koudenhoorn
Adres: Gemeentehaven Warmond, 2361 Warmond
Openingstijden: vrij toegankelijk
Entree: gratis
Parkeren: bij de gemeentehaven (betaald in het hoogseizoen)
OV: bus naar halte Warmond, daarna ca. 10 minuten lopen
Google Maps
Vanuit Warmond vertrekken regelmatig rondvaartboten voor tochten over de Kagerplassen. Deze vaarten bieden een uniek uitzicht op molens, polders en historische boerderijen.
Historische bezienswaardigheden
De ruïne van de Matthiaskerk is een geliefde plek voor fotografen en geschiedenisliefhebbers. De combinatie van oude muren, het omliggende groen en het zicht op het water maakt het tot een van de meest pittoreske locaties van het dorp.
Praktische informatie – Ruïne Matthiaskerk
Adres: Kerkstraat, 2361 Warmond
Openingstijden: vrij toegankelijk terrein
Entree: gratis
Parkeren: in de directe omgeving, beperkt aantal plaatsen
OV: bushalte Kerkstraat
Google Maps
Het Huys te Warmont is een historisch landhuis met een groot park dat vrij toegankelijk is voor wandelaars. Vanaf hier heb je uitzicht over de polder en de Leede.
Praktische informatie – Huys te Warmont
Adres: Herenweg 139, 2361 EV Warmond
Openingstijden: park dagelijks toegankelijk
Entree: gratis
Parkeren: bij de ingang van het park
OV: bushalte Herenweg
Google Maps
Molens en landschap
In en rond Warmond staan negen windmolens, waaronder een vroeg 17e-eeuwse houten wipmolen in de Zweilandpolder, achter de Sociëteit van de Koninklijke Watersportvereniging De Kaag. Deze molens zijn onlosmakelijk verbonden met het waterbeheer en de geschiedenis van het gebied.
Sport en evenementen
Warmond heeft een breed sportaanbod, van tennis en squash tot golf en fitness. De 9-holes golfbaan is geliefd bij zowel lokale spelers als bezoekers. In de zomermaanden worden historische rondwandelingen georganiseerd, waarbij gidsen vertellen over de geschiedenis, architectuur en bijzondere plekken van het dorp.
Jaarlijks vinden er evenementen plaats zoals de Kaagweek, een zeilwedstrijd op de Kagerplassen, en diverse kunst- en cultuurmarkten in het centrum.
Lokale tips en minder bekende plekken
- Bezoek het Park Groot Leerust voor een rustig moment met uitzicht over de Kagerplassen.
- Maak een fietstocht langs de molens van de Zweilandpolder en combineer dit met een bezoek aan omliggende dorpen zoals Oegstgeest en Sassenheim.
- In het voorjaar zijn de bollenvelden in de omgeving een kleurrijk decor voor wandel- en fietstochten.
Fiets- en wandelroutes
Warmond is aangesloten op het fietsknooppuntennetwerk van de Bollenstreek en het Groene Hart. Populaire routes voeren langs de Kagerplassen, door polders en langs historische dorpen. Wandelaars kunnen kiezen voor het Ommetje Warmond, een route van circa 6 kilometer langs water, weilanden en monumenten.
Seizoensgebonden activiteiten
In de lente trekken de bloeiende bollenvelden veel bezoekers. De zomer is ideaal voor watersport en terrasbezoek aan de haven. In de herfst kleuren de parken van Huys te Warmont en Groot Leerust in warme tinten, terwijl de wintermaanden rust brengen en het dorp een intieme sfeer krijgt.
Bronnen
- Gemeente Teylingen – Algemene informatie over Warmond, voorzieningen, evenementen en recreatiemogelijkheden.
- Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed – Gegevens over monumenten, molens en beschermde dorpsgezichten in Warmond.
- Historische Kring Warmelda – Historische achtergrondinformatie over de Matthiaskerk, Huys te Warmont en de ontwikkeling van Warmond.