Westfriese Omringdijk

Laatste update 02/10/2025 door Redactie

Westfriese Omringdijk is een unieke, 126 kilometer lange historische waterkering in de provincie Noord-Holland, die sinds de middeleeuwen het oude land van West-Friesland beschermt tegen de zee. Deze indrukwekkende dijk omsluit een landschap van polders, stolpboerderijen, molens en uitgestrekte weiden en voert langs pittoreske dorpen, steden en natuurgebieden. Dankzij het aaneengesloten tracé is de Westfriese Omringdijk niet alleen een staaltje van waterbouwkundig erfgoed, maar ook een geliefde route voor fietsers, wandelaars en cultuurliefhebbers.

Verklaring van de naam

De naam verwijst naar het gebied dat volledig wordt omsloten (‘omringd’) door de dijk en van oudsher bekendstaat als West-Friesland. Dit is niet te verwarren met de provincie Friesland; het betreft een historisch gouw in Noord-Holland. De benaming benadrukt zowel de geografische ligging als de beschermende functie van de dijk.

Geschiedenis

Klederdracht meisje West Friesland
Klederdracht meisje West Friesland

De aanleg van de eerste dijkdelen begon al in de 13e eeuw, toen losse keringen rond dorpen en akkers met elkaar werden verbonden tot één gesloten ring. Door stormvloeden zoals de Sint-Luciavloed (1287) en de Allerheiligenvloed (1570) werden de dijkwerken voortdurend versterkt en verbeterd. Eeuwenlang vormde de dijk de grens tussen het veilige binnenland en de vaak onstuimige Zuiderzee. Met de komst van gemalen en moderne waterstaatstechniek kreeg de dijk een nieuwe rol als cultuurhistorisch monument en recreatieve route.

Gemeente en omliggende plaatsen

De Westfriese Omringdijk voert door meerdere gemeenten, waaronder:

Onderweg passeert men tientallen dorpen, elk met een eigen karakter en geschiedenis, zoals Twisk, Oude Niedorp, Kolhorn en Barsingerhorn.

Toeristische wetenswaardigheden

Lokale tips en weetjes

  1. Langs de dijk liggen meerdere oude sluiscomplexen, zoals bij Kolhorn, die ooit toegang boden tot de Zuiderzee en nu herinneren aan de tijd van open verbinding met zee.
  2. In het voorjaar kleuren de bollenvelden rondom Anna Paulowna felgeel en rood, een spectaculair gezicht vanaf de dijk.
  3. Fietsers kunnen de volledig bewegwijzerde Westfriese Omringdijkroute volgen, met knooppunten die directe verbindingen bieden naar omliggende dorpen en bezienswaardigheden.
  4. Bij helder weer biedt het tracé nabij Wieringerwerf uitzicht over het IJsselmeer en de Afsluitdijk.
  5. Elk jaar in juni vindt de Rondje Westfriese Omringdijk Fietstocht plaats, een recreatief evenement waarbij deelnemers het hele dijktraject afleggen.

Praktische informatie

  • Parkeren: Ruime parkeermogelijkheden in steden als Hoorn, Medemblik en Enkhuizen; bij kleinere dorpen vaak gratis parkeren langs de weg.
  • OV-bereikbaarheid: Treinverbindingen naar o.a. Hoorn, Enkhuizen, Schagen en Alkmaar. Buslijnen ontsluiten dorpen op of nabij de dijk.
  • Beste periode: Mei en juni voor bloeiende bollenvelden; zomermaanden voor evenementen en terrasjes; najaar voor rust en vergezichten.
  • Adres startpunt suggestie: Roode Steen, Hoorn – centraal plein in Hoorn, ideaal vertrekpunt voor een dagtocht.
    Google Maps

Bronnen