West-Friesland, Noord-Holland

Laatste update 02/09/2025 door Redactie

West-Friesland is een historische streek in het noorden van de provincie Noord-Holland, grofweg omsloten door de Westfriese Omringdijk. Het gebied wordt gekenmerkt door uitgestrekte polders, stolpboerderijen, slingerende lintdorpen en sfeervolle historische stadjes. Dankzij de combinatie van cultuurhistorie, agrarisch landschap en waterrecreatie is het een geliefde bestemming voor zowel dagtochten als langere verblijven.

Verklaring van de naam

De naam West-Friesland verwijst naar het westelijke deel van het grotere middeleeuwse Friesland, dat ooit een aanzienlijk deel van de huidige noordelijke provincies omvatte. De bewoners werden West-Friezen genoemd en spraken tot in de late middeleeuwen een eigen dialect dat verwant was aan het Oudfries. De toevoeging “West” diende om het gebied te onderscheiden van het huidige Friesland ten oosten van de voormalige Zuiderzee.

Geschiedenis

In de vroege middeleeuwen was West-Friesland een vrijwel autonoom gebied met eigen wetten en gebruiken. Regelmatig vonden er schermutselingen plaats met de graven van Holland, die hun gezag wilden uitbreiden. Pas in de 13e eeuw kwam de streek definitief onder Hollands bestuur.

De bouw van de Westfriese Omringdijk in de 13e en 14e eeuw beschermde het land tegen overstromingen en maakte grootschalige landbouw mogelijk. Tot op de dag van vandaag vormt deze dijk een markant landschappelijk en cultuurhistorisch element. In de Gouden Eeuw bloeiden handelssteden als Hoorn en Enkhuizen op dankzij de scheepvaart en de Verenigde Oost-Indische Compagnie.

Gemeenten en plaatsen

Het huidige West-Friesland omvat delen van de gemeenten:

De Westfriese Omringdijk markeert ruwweg de grens van de streek.

Toeristische wetenswaardigheden

  • Hoorn – Historische havenstad met het Westfries Museum, havens vol klassieke schepen en tal van gevels uit de 17e eeuw.
    Google Maps
  • Enkhuizen – Bekend om het Zuiderzeemuseum, waar de geschiedenis van de voormalige Zuiderzee tot leven komt in een openluchtgedeelte en een binnenmuseum.
    Adres: Wierdijk 12–22, 1601 LA Enkhuizen
    Openingstijden: dagelijks 10.00–17.00 uur (april–oktober)
    Entree: € 19,50 volwassenen, € 9,00 kinderen (4–12 jaar)
    Google Maps
  • Medemblik – Kleinste stad van West-Friesland met kasteel Radboud, een middeleeuwse burcht gebouwd door graaf Floris V.
    Adres: Oudevaartsgat 8, 1671 HM Medemblik
    Openingstijden: di–zo 10.00–17.00 uur (april–oktober)
    Entree: € 9,00 volwassenen, € 6,00 kinderen (4–12 jaar)
    Google Maps
  • Westfriese Omringdijk – Fiets- en wandelroute van 126 km door polders, over dijken en langs historische steden en dorpen.

Lokale tips en weetjes

  1. In het voorjaar kleuren de bollenvelden rond Andijk en Enkhuizen in felgeel, paars en rood; een geliefde route voor fietsers en fotografen.
  2. De Bonifaciuskerk in Medemblik bezit een van de oudste orgels van Nederland, daterend uit 1671.
  3. In Hoorn vertrekt in de zomer de historische museumstoomtram naar Medemblik, een rit door het West-Friese platteland.
  4. De haven van Enkhuizen is een vertrekpunt voor veerdiensten naar het Friese Stavoren en Urk.
  5. Elk jaar in juli wordt de Westfriese Waterweken georganiseerd met nautische evenementen in meerdere steden.

Praktische informatie

  • Parkeren: Gratis parkeren buiten de historische centra; in stadskernen betaald of met parkeerschijf.
  • OV: Treinverbindingen naar Hoorn en Enkhuizen vanuit Amsterdam en Alkmaar; busverbindingen tussen dorpen.
  • Beste reistijd: Lente voor de bollenvelden, zomer voor waterrecreatie, najaar voor rust en lange wandelroutes.

Bronnen