Alblasserdam, Zuid-Holland

Laatste update 23/09/2025 door Redactie

Alblasserdam ligt op de oostoever van de rivier de Noord, temidden van het veenweidegebied van de Alblasserwaard in de provincie Zuid-Holland. In het zuiden gaat het overgangsgebied over in de bebouwde kom van Hendrik-Ido-Ambacht, terwijl in het oosten de dorpen Sliedrecht en Papendrecht aansluiten. Aan de overzijde van de Noord vindt u de windmolens van Kinderdijk en het rivierdorp Nieuw-Lekkerland, en iets verder stroomafwaarts openen de waterwegen naar de Biesbosch zich. Dichtbij de A15 en op korte afstand van trein- en busstation Dordrecht is Alblasserdam uitstekend bereikbaar voor reizigers die cultuurhistorie willen combineren met watersport en rustieke dijklandschappen.

Verklaring van de naam Alblasserdam

De naam Alblasserdam verwijst naar de dam die in de middeleeuwen werd aangelegd in het riviertje de Alblas, waarlangs de oever langzaam werd opgehoogd en bebouwd. De oude kronieken noteren 1447 als het jaar waarin de dam officieel werd aangelegd en de nederzetting zijn zelfstandigheid verwierf. Voor die tijd maakte het gebied deel uit van de heerlijkheid Oud-Alblas, maar de lokale dijkbouwers wisten met hun waterkeringen voldoende veiligheid te creëren voor een eigen dorpsgemeenschap. De combinatie van “Alblas” en “dam” maakt nog altijd zichtbaar hoe waterbeheer en ontginning van veenmoerassen de identiteit van Alblasserdam bepaalden.

Geschiedenis Alblasserdam

Alblasserdam ontstond in de 15e eeuw toen de dam in de Alblas de rivierloop gedeeltelijk afsloot en de plek bewoonbaar maakte. Door de gunstige locatie aan de Noord kreeg het dorp in de 17e en 18e eeuw een belangrijke positie in het binnenlands vervoer, met pakhuizen voor hout, turf en later steen. De aanleg van het molencomplex Kinderdijk vlak over de rivier was een direct antwoord op de voortdurende strijd tegen overstromingen: 19 molens waren nodig om de Alblasserwaard droog te malen. Tegenwoordig zijn deze molens Rijksmonument; één exemplaar is in het hoogseizoen meestal voor publiek geopend en in juli en augustus draaien alle molens elke zaterdag.

Halverwege de 20e eeuw breidde Alblasserdam zich uit door de bouw van villawijken langs de dijken en industriegebieden richting de A15. Tijdens de Tweede Wereldoorlog raakte het oude centrum deels beschadigd, maar de historische Kerkstraat en de karakteristieke dijkbebouwing langs de rivier de Noord bleven grotendeels behouden. In 1974 werd het overdekte Sportcentrum Blokweer met zwembad geopend, een multifunctioneel gebouw waar inmiddels generaties zwemmers en sporters bijeenkomen.

Administratief vormt Alblasserdam een zelfstandige gemeente in Zuid-Holland, met alleen de kern Alblasserdam onder zijn hoede. Provinciaal behoort de gemeente tot de streek Alblasserwaard, waarin ook onder meer Papendrecht, Sliedrecht, Hendrik-Ido-Ambacht en Gouderak liggen. Regionaal vormt dit poldergebied een groene buffer tussen de stedelijke van Rotterdam en de natuurgebieden rond de Biesbosch.

Toeristische wetenswaardigheden

Vanaf de kade bij de Noordbrug ontvouwt zich een scala aan watersportmogelijkheden. Kano- en kajakverhuurders aan de Oostersluis bieden routes over de in- en uitgezette vaarten naar Kinderdijk en verder naar de Biesbosch, met onderweg rietkragen waarin blauwborsten en rietzangers broeden. Zeil- en motorjachten meren aan in de jachthaven langs de Dam, van waaruit rondvaarten naar Kinderdijk vertrekken. Elke zomer vaart de Waterbus op dinsdag en donderdag rechtstreeks naar Schoonhoven en Kinderdijk; een dagkaart kost € 3,50 en uw fiets mag gratis mee.

Op de dijken zijn twee fietsroutes bewegwijzerd: de Molenroute voert langs molens in de Alblasserwaard, met als startpunt de VVV-servicepost in de Kerkstraat, terwijl de Ooievaarsroute bezoekers via Sliedrecht en Nieuw-Lekkerland naar het ooievaarsgebied bij Liesveld leidt. Jaarlijks op de tweede zaterdag van mei viert Alblasserdam de Nationale Molen- en Fietsdag met een fietstocht van 40 kilometer langs alle historische gemalen en stoomgemalen.

Ook buiten het zomerseizoen is er leven op en rond het water. Zodra de ijsdikte op het Lammetjeswiel en de riviertjes voldoende is (minimaal 6 cm), openen leden van IJsclub Alblasserdam de natuurijsbaan voor toertochten en de landelijke Molentocht, die langs de molens van Kinderdijk voert. Wie liever wandelt, vindt rust in het Alblasserbos, een 150 hectare groot loofbos ten oosten van het dorp, aangeplant door Staatsbosbeheer in de jaren zeventig, met eiken, elzen en wilgen en een kans op bevertreintjes langs de watergangen.

In de historische Kerkstraat bruist het een keer per jaar op de één na laatste woensdag van juli tijdens de Sint-Jacobus Paardenmarkt, waar keuringen, ringsteken en pony-shows worden afgewisseld met een rommelmarkt. Medio september trekt het Havenfestival tienduizenden bezoekers met demonstraties van klassieke schepen, kinderattracties en rondvaarten langs de nieuwe en oude sluizen.

Voor een lokale smaakbeleving zijn er ambachtelijke adresjes waar u verse producten uit de regio proeft. Bakkerij De Jong op de Dam biedt dagelijks vers volkoren- en roggestroopwafels. In Brasserie De Haven aan de waterkant van de Binnenhaven staan gerookte paling en streekbieren op de kaart. Sinds kort serveert Café Moeke De Bruin in de Kerkstraat een kaasplank samengesteld met vijf soorten boerenkaas uit de Alblasserwaard.

Drie lokale tips geven extra inkijk:

Als unieke blik achter de schermen boekt u bij Damen Shipyards Group (Ruigenhil 10) op geselecteerde zaterdagen een rondleiding langs de hal waar superjachten en marinevaartuigen worden gebouwd.

Op de Open Monumentendag in september is de oude sluiswachterswoning van de Oostersluis – een rijksmonument – doorgaans toegankelijk, met foto-en gereedschapstentoonstellingen over de waterstaatkundige geschiedenis van het dorp.

Bij de natuurijswedstrijden van IJsclub Alblasserdam, meestal eind januari bij het Lammetjeswiel, kunt u zelf schaatsen huren en meedoen aan kortebaanwedstrijden, aangevuld met winterfakkeltochten over de bevroren plassen.

Praktische informatie bezoek Alblasserdam

Molencomplex Kinderdijk
Molenstraat 22, 2961 AS Kinderdijk. Dagelijks geopend van 09:00 tot 17:00 uur. Entreeprijzen zijn € 9,00 voor volwassenen, € 4,50 voor kinderen (4–12 jaar); museumkaart gratis toegang. Parkeren kan op P1 en P2 (eerste 30 minuten gratis, daarna € 4,00 per dag). OV-bereikbaarheid via Q-liner 90 (halte Kinderdijk). Google Maps: hhttps://maps.google.com/?q=Molenstraat+22+Kinderdijk

Lammetjeswiel
Wielweg, 2953 PA Alblasserdam. Toegang dagelijks van zonsopgang tot zonsondergang; gratis entree. Er is een klein strandje en speelweide zonder parkeermogelijkheden direct naast het wiel; parkeren langs de Wielweg (beperkt). OV-haltes van buslijn 10 (halte Wielweg) liggen op 200 meter afstand. Google Maps: https://maps.google.com/?q=Wielweg+Alblasserdam

Zwembad Blokweer (Sportcentrum Blokweer)
Sportlaan 7, 2952 HG Alblasserdam. Openingstijden: maandag t/m vrijdag 12:30–21:00, zaterdag en zondag 10:00–15:00. Entreeprijzen: € 3,25 voor volwassenen, € 2,50 voor jeugd (4–12 jaar); strippenkaart en abonnementen verkrijgbaar. Gratis parkeergelegenheid voor het complex. OV-bereikbaar met buslijn 10 (halte Sportcentrum Blokweer). Google Maps: https://maps.google.com/?q=Sportlaan+7+Alblasserdam

Bronnen

Plaats een reactie