Havelte, Drenthe

Laatste update 24/09/2025 door Redactie

In het zuidwesten van de provincie Drenthe, tussen de dorpen Uffelte, Darp, Wapserveen, Diever en de stad Meppel, ligt het karakteristieke esdorp Havelte. Deze groene kern maakt deel uit van de gemeente Westerveld, een uitgestrekte plattelandsgemeente die bekendstaat om haar natuurgebieden, hunebedden en historische brinkdorpen. De omgeving van Havelte wordt gekenmerkt door stuwwallen, heidevelden, bossen en beekdalen, en is geliefd bij wandelaars, fietsers en rustzoekers.

Verklaring van de naam Havelte

De naam Havelte is vermoedelijk afgeleid van het Oud-Saksische “Hafalti”, wat zou kunnen duiden op een nederzetting aan een waterloop of een hoger gelegen plek. De ligging op een zandrug tussen beekdalen past bij deze interpretatie. In archieven uit de 14e eeuw wordt de naam al vermeld in varianten als “Havelt” en “Havelten”.

Geschiedenis

Havelte ontstond in de middeleeuwen als esdorp, een nederzetting met een centrale brink en daaromheen akkers en weidegronden. De ligging op de Havelterberg en nabij de beekdalen van de Reest en de Vledder Aa maakte het tot een vruchtbare plek voor landbouw. In de 17e eeuw vestigden zich hier adellijke families, waaronder de Linthorst Homans, die hun stempel drukten op het landschap en de bebouwing.

Een van de meest markante bouwwerken uit deze periode is Landgoed Overcinge, een landhuis dat stamt uit de 17e eeuw en later werd aangepast. Tegen de zijgevel bevindt zich een binnenplaatsmuur met een poort voorzien van wapens van de families Kymmel, Linthorst Homan en Struick. In het voorhuis is een monumentale eikenhouten trap uit de bouwperiode te vinden. Het landgoed is niet vrij toegankelijk, maar beschikbaar voor besloten bijeenkomsten en groepsverblijf.

Sinds 1998 maakt Havelte deel uit van de gemeente Westerveld, die verder bestaat uit:

  • Diever
  • Dwingeloo
  • Vledder
  • Havelte
  • Uffelte
  • Wapserveen
  • Darp
  • Eemster
  • Wateren
  • Boschoord
  • Geeuwenbrug
  • Wilhelminaoord
  • Frederiksoord

De provincie Drenthe omvat onder andere de gemeenten Assen, Emmen, Hoogeveen, Meppel, Coevorden, Borger-Odoorn, Midden-Drenthe, Noordenveld, Tynaarlo, Aa en Hunze, De Wolden en Westerveld.

Toeristische wetenswaardigheden Havelte

Natuur en landschap

Havelte ligt aan de rand van het Holtingerveld, een uitgestrekt natuurgebied met heide, stuifzand, bossen en grafheuvels. Hier worden boomleeuweriken, zandhagedissen en nachtzwaluwen waargenomen. Het gebied maakt deel uit van het Natura 2000-netwerk en wordt beheerd door Staatsbosbeheer. Een netwerk van wandel- en fietspaden verbindt Havelte met omliggende dorpen en natuurgebieden.

Een lokale tip is het Havelter hunebed, een van de grootste hunebedden van Nederland, gelegen op de Havelterberg. Het monument is vrij toegankelijk en voorzien van informatiepanelen over de prehistorie van Drenthe. Het ligt naast het theehuis aan de Van Helomaweg.

Erfgoed en cultuur

Naast Landgoed Overcinge en het hunebed kent Havelte diverse monumentale boerderijen en de gotische Clemenskerk, gebouwd in de 15e eeuw. De kerk bevat een preekstoel uit de 17e eeuw en is nog steeds in gebruik voor kerkdiensten en culturele activiteiten.

Een bijzonder weetje is dat tijdens de Tweede Wereldoorlog op de Havelterberg een Duits vliegveld werd aangelegd. Restanten van dit terrein zijn nog zichtbaar en voorzien van informatieborden.

Lokale evenementen

In de zomermaanden organiseert Havelte het jaarlijkse Volksfeest, met muziek, sportwedstrijden, een optocht en een braderie. In de winter is er een sfeervolle kerstmarkt op het dorpsplein, met kraampjes, glühwein en optredens van lokale koren.

Streekproducten en gastronomie

In en rond Havelte zijn diverse boerderijwinkels te vinden waar streekproducten worden verkocht, zoals Drentse droge worst, kruudmoes, honing en ambachtelijke zuivel. Deze winkels liggen binnen 2 km van het dorpscentrum.

Fiets- en wandelroutes

Vanuit Havelte vertrekken diverse wandelroutes, waaronder de Hunebedroute en de Holtingerveldroute, beschikbaar via allewandelroutes.nl. Fietsers kunnen gebruikmaken van het knooppuntennetwerk dat Havelte verbindt met Dwingeloo, Diever en Vledder.

Lokale tips en weetjes

  • Havelte ligt op een zandrug die in de ijstijd is gevormd, wat het reliëf in het landschap verklaart.
  • Hier worden regelmatig dassen en boommarters waargenomen in de bossen rondom het dorp.
  • De naam “Overcinge” verwijst naar een oude boerderij die al in de 14e eeuw werd vermeld in archieven.

Bronnen

Plaats een reactie