Hoornaar, Zuid-Holland

Laatste update 24/09/2025 door Redactie

Gelegen in het landelijke gebied van de Alblasserwaard, in de provincie Zuid-Holland, ligt het dorp Hoornaar. Samen met omliggende dorpen zoals Arkel, Giessenburg, Giessen-Oudekerk, Noordeloos en Schelluinen vormde het tot 2019 de gemeente Giessenlanden, die inmiddels is opgegaan in de gemeente Molenlanden. De regio kenmerkt zich door uitgestrekte polders, historische boerderijen, watermolens en een rijk agrarisch verleden. Nabijgelegen steden als Gorinchem en Sliedrecht bieden stedelijke voorzieningen, terwijl Hoornaar rust en ruimte biedt aan bezoekers die het authentieke Hollandse landschap willen ervaren.

Verklaring van de naam Hoornaar

De naam Hoornaar is afgeleid van het historische woord Hornedamme, waarbij ‘hoorn’ of ‘horn’ verwijst naar een bocht in een weg of waterloop, en ‘dam’ duidt op een waterkering. In de middeleeuwen werd hier een dam aangelegd in de rivier de Linge, die destijds achter Hoogblokland stroomde en uitmondde in de Giessen. Deze geografische ingreep leidde tot het ontstaan van een nederzetting die uitgroeide tot het huidige dorp.

Geschiedenis

De huidige Dorpskerk van Hoornaar, gelegen aan de Dorpsweg, dateert uit 1555 en is een rijksmonument. De kerk is gebouwd op een verhoogde zanddonk, een strategische locatie die bescherming bood tegen overstromingen in de Alblasserwaard. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog verloor het dorp een van zijn pastoors, die in 1572 werd geëxecuteerd in Den Briel als onderdeel van de groep die bekendstaat als de Martelaren van Gorcum.

Door de eeuwen heen ontwikkelde Hoornaar zich tot een agrarisch centrum, met een sterke band met het omliggende landschap. Deze traditie leeft voort in de jaarlijkse Fokveedag, een landbouwtentoonstelling die duizenden bezoekers trekt.

Toeristische wetenswaardigheden Hoornaar

Hoornaar is een aantrekkelijke bestemming voor wie houdt van erfgoed, natuur en landelijke evenementen. Het dorp is start- en finishlocatie van de Fietsvierdaagse Alblasserwaard/Vijfheerenlanden, die jaarlijks in mei of juni plaatsvindt. Daarnaast loopt de populaire Giessen-Merwederoute door het gebied, een bewegwijzerde fietsroute van circa 44 kilometer die het polderlandschap en de rivieren verbindt.

Bezienswaardigheden

Een van de meest opvallende monumenten in het dorp is het bronzen standbeeld van de stier Dirk IV, gelegen op het Dirk IV-plein. Het beeld herinnert aan een legendarisch fokdier dat een belangrijke rol speelde in de regionale veeteelt. Deze imposante fokstier werd in 1911 aangekocht door de lokale fokvereniging en zorgde in tien jaar tijd voor honderden nakomelingen. Zijn faam reikte tot ver buiten de landsgrenzen, en zijn bronzen beeltenis siert sinds de jaren ’80 het dorpsbeeld. Hier staat hij letterlijk en figuurlijk op een voetstuk, als levend bewijs van Hoornaars rijke agrarische verleden. Een bezoek aan Hoornaar is niet compleet zonder een blik op deze monumentale viervoeter, die kracht, traditie en dorpsliefde verenigt. Google maps

In de polder Lutjeswaard, net buiten het dorp, staat de gerestaureerde Oudendijkse Molen, een klassieke wipwatermolen die nog steeds functioneert als waterbeheerinstrument. Een vergelijkbare molen bevindt zich aan de Voordijk richting Schelluinen, beide zijn karakteristieke elementen van het Hollandse landschap.

De Dorpskerk van Hoornaar is op zaterdagmiddagen van april tot en met oktober geopend voor bezichtiging. Het gebouw bevat unieke elementen uit de late middeleeuwen en is een geliefde plek voor rustzoekers en liefhebbers van religieus erfgoed.

Lokale tips en weetjes

  • In de bermen rondom Hoornaar bloeien in het voorjaar zeldzame bloemen zoals de grote ratelaar en dotterbloem. Hier worden ook grutto’s, kieviten en blauwborsten waargenomen.
  • De Boerderijwinkel De Groene Schuur, gelegen aan de Dorpsweg, verkoopt verse streekproducten zoals kaas, eieren en seizoensgroenten.
  • De voormalige waterschuren tegenover de kerk zijn niet meer in gebruik, maar de locatie herinnert aan het agrarische verleden van het dorp.

Culinaire adressen

Hoewel Herbergh De Gouden Leeuw in Hoornaar geen eigen website heeft, is het een lokaal bekend adres voor een maaltijd met streekproducten. Gerechten als rundvleesstoof uit de Alblasserwaard en appelcrumble van lokale oogst worden hier geserveerd in een authentieke setting.

Fiets- en wandelroutes

Naast de Giessen-Merwederoute zijn er diverse wandelroutes beschikbaar via allewandelroutes.nl. Een populaire route is de Linge-Landschapwandeling, die start bij de kerk van Hoornaar en voert langs de rivier de Giessen, door bloemrijke weilanden en langs historische boerderijen.

Seizoensgebonden activiteiten

In de zomermaanden vinden er in Hoornaar en omliggende dorpen diverse evenementen plaats, zoals het Zomerfestival Noordeloos, de Open Monumentendag Giessenburg en de Streekmarkt Arkel. Voor meer informatie over deze dorpen, zie ook de pagina’s op Vakantieland Nederland – Noordeloos en Vakantieland Nederland – Giessenburg.

Praktische informatie

Fokveedag Hoornaar

  • Dorpsweg 1, 4223 NA Hoornaar
  • Derde zaterdag van september
  • Gratis toegang
  • Parkeren: weiland naast het gemeenschapshuis
  • OV: Buslijn 73 vanaf station Gorinchem
  • Google Maps – Dorpsweg 1

Dorpskerk Hoornaar

Bronnen

  • Reliwiki – Bouwkundige en historische gegevens over de Dorpskerk van Hoornaar
  • Molendatabase – Technische en historische informatie over de Oudendijkse Molen en molen aan de Voordijk
  • Boerengids – Locatie en aanbod van Boerderijwinkel De Groene Schuur
  • Waarneming.nl – Actuele flora en fauna in de omgeving van Hoornaar
  • Oranjevereniging Irene Hoornaar – Informatie over het standbeeld Dirk IV en de Fokveedag
  • Allewandelroutes.nl – Wandelroutes in en rond Hoornaar

Plaats een reactie