Stolwijk, Zuid‑Holland

Laatste update 02/09/2025 door Redactie

Stolwijk is een dorp in de gemeente Krimpenerwaard, in de provincie Zuid‑Holland, midden in het veenweidelandschap van het Groene Hart. Het ligt ten oosten van Gouda, tussen Haastrecht en Schoonhoven, met buurtschappen als Stolwijkersluis richting de rivier de Vlist. Het dorp staat al eeuwenlang bekend om zijn kaasproductie en het karakteristieke dorpssilhouet met de scheve kerktoren.

Naam en herkomst

De naam Stolwijk wordt voor het eerst vermeld in 1320. Het achtervoegsel “‑wijk” betekent nederzetting of buurtschap. Over de herkomst van “Stol‑” bestaan verschillende lezingen in de literatuur; een eenduidige verklaring ontbreekt, maar de combinatie duidt op een historisch gegroeide nederzetting in het veen‑ en poldergebied van de Krimpenerwaard.

Geschiedenis

Tot 1 januari 1985 was Stolwijk een zelfstandige gemeente. In dat jaar ging het op in de gemeente Vlist (samen met onder meer Haastrecht). Sinds 2015 maakt Stolwijk deel uit van de gemeente Krimpenerwaard. Al eeuwenlang is het dorp vooral beroemd om de in Stolwijk en omgeving gemaakte kaas.

De Hervormde (NH) kerk is het markantste gebouw in de dorpskern. De laat‑gotische toren (1501) is circa 45 meter hoog en staat zichtbaar uit het lood. Oorspronkelijk was de toren ongeveer 9 meter hoger, maar in 1717 waaide een deel weg. De kerk zelf werd aan het einde van de 15e eeuw gebouwd, maar brandde in 1867 volledig uit na brandstichting; alleen het stenen deel van de toren bleef behouden en de hitte was zo groot dat de klokken smolten. De verwoeste kerk was ongeveer tweemaal zo groot als het gebouw dat twee jaar later werd herbouwd.

In 1946 is de toren gerestaureerd. Het kerkgebouw bleek slecht geconstrueerd en gefundeerd en is daarom in 1948 volledig gesloopt en opnieuw opgebouwd. Daarbij werden onder meer stenen gebruikt afkomstig van in de Tweede Wereldoorlog verwoeste huizen in Den Haag (Bezuidenhout). Op 6 juli 1949 werd het vernieuwde kerkgebouw in gebruik genomen. Onder de huidige toren bevinden zich de resten van een oudere toren; de eerste kerk van Stolwijk ontstond tussen 1375 en 1400 en werd in 1489 verwoest door krijgsvolk uit Woerden. Voor de restauratie van 1946 helt de toren circa 135 cm over; dat is teruggebracht tot ongeveer 85 cm en nog altijd duidelijk zichtbaar.

Toeristische wetenswaardigheden

Dorpsbeeld en Hervormde kerk

De Hervormde kerk met haar scheve, laat‑gotische toren bepaalt het aanzicht van Stolwijk.

  • Tip: Maak een rondje om de kerk en het kerkhof; vanaf de kade langs de boezem krijg je fraai zicht op de toren in het open polderland van de Krimpenerwaard.
  • Tip: Fotografeer in de vroege ochtend of tegen zonsondergang voor mooi licht op de toren en de veenweiden.

Kaastraditie en lokale ambacht

Kaas is hét product van Stolwijk en omgeving. Boerderijen in de polders produceren nog altijd ambachtelijke kaas.

  • Tip: Bezoek een kaasboerderij in de omgeving van Stolwijk en combineer dit met een korte wandeling door het polderland. Informeer lokaal naar kijk‑ en proeverijmogelijkheden.
  • Tip: Op korte afstand biedt Gouda wekelijks kaasgerelateerde activiteiten; handig te combineren met een bezoek aan Stolwijk.

Water, natuur en polderbeleving

Tussen Stolwijk, Haastrecht en Stolwijkersluis liggen boezems, weteringen en kades die het karakteristieke veenweidelandschap vormen.

  • Tip: Wandel het traject Stolwijk – Stolwijkersluis – Haastrecht en ervaar de rust langs de Vlist en de Hollandse IJssel (verhard en onverhard afwisselend).
  • Tip: Neem een verrekijker mee; in het voorjaar en najaar zie je in de polder van de Krimpenerwaard veel weide‑ en watervogels.

Wandelen en fietsen

Rustige binnenwegen en kades maken Stolwijk ideaal voor een korte polderlus of een langere tocht door het Groene Hart.

  • Tip: Fiets een ronde Stolwijk – Haastrecht – Vlist – Bergambacht – Schoonhoven en terug via de polders richting Gouda. Je combineert dijken, veenweiden en historische kernen.
  • Tip: Bij warm weer is een ommetje richting de Reeuwijkse Plassen (bij Gouda) een mooie verlenging.

Voorzieningen en bereikbaarheid

  • Dorpskern: Basisvoorzieningen vind je in Stolwijk; voor een uitgebreider aanbod kun je terecht in Gouda, Haastrecht en Schoonhoven.
  • Openbaar vervoer: Gouda is het dichtstbijzijnde spoorwegknooppunt; vanaf daar rijden bussen richting Stolwijk en omliggende dorpen in de Krimpenerwaard.
  • Auto en fiets: Vanuit Gouda en Haastrecht rijd of fiets je in enkele kilometers de polders van Stolwijk in; parkeren kan in en rond de dorpskern.

Bronnen

Plaats een reactie