Wassenaar, Zuid-Holland

Laatste update 02/09/2025 door Redactie

Wassenaar ligt in het noordelijke deel van de provincie Zuid-Holland, tussen de steden Den Haag en Leiden. Het dorp grenst in het zuiden aan de Haagse stadsdelen Benoordenhout en Mariahoeve, in het oosten aan Voorschoten en in het noorden aan Katwijk en Oegstgeest. Aan de westzijde strekt de gemeente zich uit tot aan de Noordzeekust, met een ruim acht kilometer lang strand. De totale oppervlakte van Wassenaar bedraagt ongeveer 60 vierkante kilometer. De gemeente bestaat uit de dorpskern Wassenaar en een groot buitengebied met duinen, bossen, landgoederen en villawijken. Dankzij deze ligging combineert Wassenaar een groene, rustige woonomgeving met de nabijheid van stedelijke voorzieningen en een rijke kustnatuur.

Verklaring van de naam

De naam Wassenaar is waarschijnlijk afgeleid van het adellijke geslacht Van Wassenaer, dat eeuwenlang een belangrijke rol speelde in de regio. Een andere mogelijke herkomst is een samenstelling van ‘wassen’ (in de betekenis van water of moeras) en ‘aar’ (landtong of zandige hoogte), wat zou verwijzen naar een bewoonbare plek in een nat gebied. De ligging op de overgang van duinen naar polderland ondersteunt deze verklaring.

Geschiedenis

Wassenaar wordt al in de middeleeuwen genoemd als domein van het geslacht Van Wassenaer. Lange tijd had het dorp vooral betekenis als residentieplaats van deze familie. In 1253 wordt melding gemaakt van een kasteel, dat later plaatsmaakte voor landhuizen en buitenplaatsen.

In de 12e eeuw werd de dorpskerk gebouwd, grotendeels in Romaanse stijl. Volgens overlevering zou de missionaris Willibrord hier aan land zijn gekomen, al is dat historisch niet met zekerheid vastgesteld. Het oude dorpscentrum, met de kerk, het historische Plein, de dorpspomp en het Baljuwhuis, werd in 1967 aangewezen als beschermd dorpsgezicht vanwege de samenhang en ruimtelijke structuur.

In de 18e eeuw kreeg Wassenaar een impuls door de aanleg van de Heerweg (nu Rijksstraatweg) tussen Den Haag en Leiden, in opdracht van koning Lodewijk Napoleon. Rond 1840 nam prins Willem Frederik Karel van Oranje-Nassau landgoed De Paauw in gebruik als zomerverblijf.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog maakte de Duitse bezetter deel uit van de kustlijn tot verdedigingszone van de Atlantikwall. Bij de Wassenaarse Slag zijn nog restanten van deze verdedigingswerken te zien, waaronder een stelsel van vijf bunkers verbonden door bijna 1000 meter gemetselde gangen. Tegenwoordig is dit complex ingericht als vleermuisreservaat en in de zomermaanden te bezoeken.

Wassenaar ontwikkelde zich in de 20e eeuw tot een forensengemeente met veel villawijken, landgoederen en internationale bewoners. Het dorp heeft op de gemeente Apeldoorn na het grootste bosareaal van Nederland en wordt daarom ook wel de ‘groene oase van de Randstad’ genoemd.

Toeristische wetenswaardigheden

Wassenaar biedt een combinatie van natuur, cultuur, historie en recreatie.

Historisch centrum en erfgoed

Het oude dorpscentrum is een sfeervolle plek met monumentale panden, winkels en horecagelegenheden. De Dorpskerk uit de 12e eeuw is een van de oudste gebouwen en vormt samen met het Plein, de dorpspomp en het Baljuwhuis het hart van het beschermde dorpsgezicht.

Praktische informatie – Dorpskerk
Adres: Plein 3, 2242 KA Wassenaar
Openingstijden: wisselend, vaak open tijdens diensten en evenementen
Entree: gratis
Parkeren: in de directe omgeving, deels betaald
OV: busverbinding vanuit Den Haag en Leiden
Google Maps

Landgoed De Horsten, deels in Wassenaar en deels in Voorschoten, is eigendom van het Koninklijk Huis en wordt gebruikt als wandelgebied. Hier ligt ook Eikenhorst, de voormalige woning van koning Willem-Alexander en koningin Máxima.

Praktische informatie – Landgoed De Horsten
Adres: Papeweg 36, 2251 MB Voorschoten
Openingstijden: di–zo 09.00–17.00 uur
Entree: € 1,50 per persoon
Parkeren: bij de ingang, beperkt aantal plaatsen
OV: bus naar halte De Horsten
Google Maps

Kust en natuur

De Wassenaarse Slag is het belangrijkste strand van de gemeente, bereikbaar via een weg door de duinen. Het brede zandstrand is ideaal voor zonnen, wandelen en watersport. In de duinen liggen wandel- en fietspaden die aansluiten op het Nationaal Park Hollandse Duinen.

Praktische informatie – Wassenaarse Slag
Adres: Wassenaarse Slag, 2242 PR Wassenaar
Openingstijden: vrij toegankelijk
Entree: gratis
Parkeren: grote parkeerplaats bij strandopgang (betaald)
OV: bus naar halte Wassenaarse Slag
Google Maps

Het bosrijke karakter van Wassenaar wordt versterkt door landgoederen als Clingendael, Oostduin en Raaphorst, die deels toegankelijk zijn voor publiek.

Attracties en recreatie

Duinrell is een van de bekendste attracties van Wassenaar, met het tropische Tikibad, achtbanen, rodelbanen en familievriendelijke attracties. De naastgelegen camping ligt in een bos- en duingebied.

Andere recreatieve mogelijkheden zijn golfen op Golfclub Rozenstein, paardrijden in de duinen en fietsen langs de kustroute.

Lokale tips en minder bekende plekken

  • In de zomermaanden worden in het centrum kunstmarkten en muziekavonden georganiseerd.
  • Het Museum Voorlinden combineert moderne kunst met een beeldentuin en ligt op een prachtig landgoed.
  • De Paauwlaan is een van de mooiste lanen van Wassenaar, met monumentale bomen en villa’s.

Fiets- en wandelroutes

Populaire routes zijn de kustroute van Wassenaar naar Katwijk en de landgoedroute langs De Horsten, Raaphorst en Clingendael. Wandelaars kunnen kiezen voor het Hollands Duinpad, dat door duinen, bossen en langs strand voert.

Seizoensgebonden activiteiten

In het voorjaar bloeien de bollenvelden in de omgeving, in de zomer is het strand het levendige middelpunt, de herfst kleurt de bossen goud en rood, en in de winter is het dorp sfeervol verlicht met kerstmarkten en winterwandelingen.

Bronnen

Plaats een reactie