Deltawerken in Zeeland en Holland

Laatste update 23/09/2025 door Redactie

In het zuidwesten van Nederland, waar de rivieren Rijn, Maas en Schelde uitmonden in de Noordzee, ligt een indrukwekkend staaltje waterbouwkundig vernuft: de Deltawerken. Deze reeks dammen, sluizen, keringen en dijken beschermt de provincies Zeeland, Zuid-Holland en delen van Noord-Brabant tegen overstromingen. De werken verbinden voormalige eilanden zoals Walcheren, Schouwen-Duiveland, Goeree-Overflakkee en Noord-Beveland, die vroeger alleen per veerpont bereikbaar waren. Tegenwoordig zijn ze via bruggen en dammen onderdeel van het vaste land.

Achtergrondinformatie

De Deltawerken zijn ontworpen om Nederland te beschermen tegen het water, vooral na de verwoestende watersnoodramp van 1953, waarbij 1835 mensen omkwamen en grote delen van Zeeland onder water kwamen te staan. Kort na deze ramp werd de Deltacommissie opgericht onder leiding van Johan Maris, toenmalig directeur-generaal van Rijkswaterstaat. De commissie kreeg de opdracht om een plan te maken dat Nederland beter zou beschermen tegen overstromingen en verzilting van landbouwgrond zou tegengaan. Het resultaat was het Deltaplan, dat voorzag in het afsluiten van zeegaten en het versterken van bestaande dijken.

Geschiedenis

De uitvoering van het Deltaplan begon in de jaren 50 en duurde tot ver in de jaren 80. De eerste grote afsluiting was de Zandkreekdam (1957), gevolgd door de Grevelingendam, Veerse Gatdam, Brouwersdam, Haringvlietdam, Philipsdam, Volkerakdam, Oesterdam en de Markiezaatskade. Het meest complexe en kostbare onderdeel was de Stormvloedkering in de Oosterschelde, voltooid in 1986. Deze kering is deels open en laat bij normaal tij water door, maar sluit bij stormvloed. Hierdoor blijft het getij behouden, wat essentieel is voor het ecosysteem van de Oosterschelde.

De Schelde-Rijnverbinding, een kanaal van 35 kilometer tussen Antwerpen en de Rijn, werd gelijktijdig aangelegd en speelt een belangrijke rol in de binnenvaart. De Kreekraksluizen zorgen voor een gecontroleerde doorgang van schepen.

Toeristische wetenswaardigheden

De Deltawerken zijn niet alleen functioneel, maar ook toeristisch aantrekkelijk. Ze bieden uitzichtpunten, musea en recreatiegebieden die het verhaal van de strijd tegen het water vertellen.

Lokale tips en weetjes:

  • De Brouwersdam is een populaire plek voor wind- en kitesurfers. Het aangrenzende Grevelingenmeer is het grootste zoutwatermeer van West-Europa en biedt uitstekende mogelijkheden voor duiken en zeilen.
  • De Roompotsluis, onderdeel van de stormvloedkering, is een belangrijke doorgang voor de recreatievaart en biedt uitzicht op de imposante pijlers van de kering.
  • In Neeltje Jans, het voormalige werkeiland bij de bouw van de stormvloedkering, bevindt zich een informatiecentrum met exposities over waterbeheer en klimaatverandering.

Bezienswaardigheden en praktische informatie:

Minder bekende plekken:

  • De Markiezaatskade bij Bergen op Zoom biedt uitzicht op het Markiezaatsmeer, een vogelrijk natuurgebied dat ontstond na de aanleg van de dam.
  • In Tholen kun je wandelen langs de Oesterdam, met uitzicht op de getijdewerking van de Oosterschelde.
  • De Krammersluizen, gelegen tussen de Philipsdam en Volkerakdam, zijn een indrukwekkend complex voor binnenvaart en jachtverkeer, met een uitkijkpunt nabij Sint-Philipsland.

Bronnen

  • Rijkswaterstaat: Gebruikt voor technische en historische informatie over de aanleg, werking en volgorde van de Deltawerken.
  • Deltawerken Online: Gebruikt voor achtergrondinformatie over de Deltacommissie, het Deltaplan en de afzonderlijke dammen en sluizen.
  • Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland: Gebruikt voor context over verdronken dorpen en de impact van de watersnoodramp op Zeeland.

Plaats een reactie