Laatste update 23/09/2025 door Redactie
De Koog is een levendige badplaats op het eiland Texel, gelegen in de gemeente Texel in de provincie Noord-Holland. Het dorp ligt aan de westkust van het eiland, slechts gescheiden van de Noordzee door twee duinenrijen. Deze ligging maakt het tot een van de populairste bestemmingen voor strandliefhebbers en natuurliefhebbers. In de directe omgeving liggen andere Texelse dorpen zoals Den Burg, Den Hoorn, Oudeschild en De Cocksdorp. Dankzij de centrale ligging is De Koog een uitstekend startpunt om het hele eiland te verkennen, van de uitgestrekte stranden en natuurgebieden tot de pittoreske dorpen en havens.
Verklaring van de naam
De naam De Koog vindt zijn oorsprong in de term “cooghen”, een benaming voor vroege inpolderingen in de 14e eeuw. Het ging om drooggevallen stukken land die door lage dijken werden beschermd tegen de zee. Deze dijken waren in eerste instantie kwetsbaar en werden bij zware stormen regelmatig doorbroken, waardoor soms grote aantallen schapen verdronken. Na elke overstroming werden de dijken versterkt om nieuwe rampen te voorkomen. Hoewel de oorspronkelijke dijken inmiddels verdwenen zijn, herinneren namen als Oude Dijkje en Everstekoog nog aan deze periode van landwinning.
Geschiedenis
Lang voordat De Koog zich ontwikkelde tot badplaats, kende het dorp een bloeiperiode als vissersgemeenschap. Dankzij de gunstige ligging aan diepere geulen konden vissersschepen hier aanleggen. In 1514 behoorden Den Hoorn en De Koog, beide met circa 140 huizen, tot de grootste dorpen van Texel, na Den Burg met 188 huizen.
Het verval begon in de 16e eeuw toen de geulen verzandden en vissersschepen het dorp niet meer konden bereiken. Zware stormen en overstromingen in 1559 en 1570 verergerden de situatie. De aanleg van een zanddijk tussen De Koog en het toenmalige eiland Eierland in 1629/1630 betekende het definitieve einde van de visserij als belangrijkste inkomstenbron. Veel inwoners trokken weg, vooral naar Den Hoorn, dat uitgroeide tot het tweede dorp van Texel.
In 1622 telde De Koog nog slechts 649 inwoners, tegenover 1.568 in Den Burg en 1.258 in Den Hoorn. De neergang zette door, en in 1921 stonden er nog maar elf huizen en een kerk. De ommekeer kwam in 1908 met de opening van het eerste badhotel, op de plek van het huidige Hotel Prinses Juliana. Vanaf de jaren veertig en vijftig groeide het toerisme snel, mede dankzij sociale maatregelen zoals het recht op doorbetaalde vakantie en vakantietoeslag. De Koog ontwikkelde zich in hoog tempo tot dé badplaats van Texel.
Toeristische wetenswaardigheden
Tegenwoordig is De Koog het toeristische hart van Texel, vooral in de zomermaanden. Het dorp biedt een breed scala aan voorzieningen: van winkels en terrassen tot restaurants, clubs en discotheken. Het strand is breed en schoon, en dankzij de ligging achter de duinen is het gemakkelijk bereikbaar vanuit het centrum.
Ecomare
Net ten zuiden van het dorp ligt Ecomare, een natuurcentrum en museum in het Nationaal Park Duinen van Texel. Bezoekers leren hier alles over de natuur van Texel, het Waddengebied en de Noordzee. Ecomare beschikt over grote zee-aquaria, een vogelopvang en de oudste zeehondenopvang van Nederland, waar jaarlijks jongen worden geboren en opgevangen. Het voeren van de zeehonden om 11.30 en 15.30 uur is een publieksfavoriet.
Adres: Ruijslaan 92, 1796 AZ De Koog
Openingstijden: dagelijks 09.30–17.00 uur, gesloten op 1 januari en 25 december
Entree: € 13,50 volwassenen, € 9,50 kinderen (4–13 jaar)
Parkeren: ruime parkeerplaats bij de ingang (betaald)
OV: buslijn 28 vanaf veerhaven Texel, halte Ecomare
Google Maps: https://www.google.com/maps/place/Ecomare/@53.071944,4.755833,17z
Strand en duinen
Het strand van De Koog is een van de breedste van Texel en wordt geflankeerd door het Nationaal Park Duinen van Texel. Hier vind je wandel- en fietspaden door duinvalleien, bossen en heidevelden. In de zomer zijn er strandpaviljoens open voor lunch, diner en borrel.
Zwembad Calluna
Ten zuiden van het dorp ligt Zwembad Calluna, een subtropisch zwemparadijs met glijbanen, bubbelbaden en een sauna.
Adres: Schumakersweg 3, 1796 NM De Koog
Openingstijden: zie officiële website voor actuele tijden
Entree: vanaf € 7,50 per persoon
Parkeren: gratis voor bezoekers
OV: bus naar halte Nikadel
Google Maps: https://www.google.com/maps/place/Zwemparadijs+Calluna/@53.076389,4.7625,17z
Lokale tips en minder bekende plekken
Een aanrader is de Texelse Bierbrouwerij in Oudeschild, waar je rondleidingen en proeverijen kunt doen. Voor vogelliefhebbers is het natuurgebied De Muy, ten noorden van De Koog, een must; hier broedt de oudste lepelaarkolonie van het Waddengebied. Fietsers kunnen de Fietsroute Rondje Texel volgen, een 65 kilometer lange tocht langs alle dorpen en landschappen van het eiland.
In de zomer organiseert De Koog elke dinsdagmiddag in juli en augustus een braderie in de Dorpsstraat, met kramen vol lokale producten, kleding en lekkernijen. In het voorjaar kleuren de bollenvelden rond het dorp in felle tinten, ideaal voor fotografen. In de herfst zijn er begeleide paddenstoelenwandelingen in het nabijgelegen bosgebied.
Praktische informatie
De Koog is bereikbaar via de veerboot van Den Helder naar ’t Horntje op Texel, gevolgd door een rit van circa 20 minuten per auto of bus. Parkeren in het centrum is betaald; aan de randen van het dorp zijn enkele gratis parkeerplaatsen. Het dorp is goed te verkennen te voet of per fiets, en er zijn diverse fietsverhuurbedrijven aanwezig.
Bronnen
- Gemeente Texel – Ligging, bestuurlijke indeling, dorpenoverzicht.
- Ecomare – Openingstijden, entreeprijzen, activiteiten, bereikbaarheid.
- Nationaal Park Duinen van Texel – Natuurgebieden, wandel- en fietsroutes.
- Zwembad Calluna – Faciliteiten, openingstijden, entreeprijzen.
- VVV Texel – Evenementen, accommodaties, praktische informatie.
- Texel Informatie – Actuele gegevens over Braderie De Koog.
- Texelse Bierbrouwerij – Rondleidingen, proeverijen, assortiment.
- VVV Texel – De Muy – Informatie over natuurgebied De Muy.
- VVV Texel – Fietsroute Rondje Texel – Routebeschrijving en bezienswaardigheden.