Laatste update 30/09/2025 door Redactie
Leens ligt in het noordwesten van de provincie Groningen, in het uitgestrekte gebied dat bekendstaat als het Hogeland. Binnen een straal van 15 kilometer liggen onder andere Ulrum, Zoutkamp, Wehe-den Hoorn, Kloosterburen, Pieterburen, Mensingeweer, Warffum, Eenrum, Winsum en Westernieland. De omgeving bestaat uit akkers, wierdendorpen en beschermde natuurgebieden. Het dorp is goed bereikbaar via de N361 en ligt op ongeveer 30 kilometer van de stad Groningen.
Verklaring van de naam Leens
De naam Leens is waarschijnlijk afgeleid van het middeleeuwse woord “leen”, dat verwees naar land dat in gebruik werd gegeven door een heer aan een vazal. In deze regio duidt het ook op een nederzetting die ontstond rondom een versterkt huis of borg. Door de ligging op een zandrug in het kweldergebied was Leens geschikt voor bewoning en landbouw.
Geschiedenis
Leens kent een lange geschiedenis die teruggaat tot de 14e eeuw. In die periode werd hier een steenhuis gebouwd, dat later uitgroeide tot de borg Verhildersum. Deze borg is een van de best bewaarde voorbeelden van Groningse landadel. In de 19e eeuw kreeg het gebouw zijn huidige vorm, met een inrichting die de sfeer van die tijd weerspiegelt.
Het landgoed Verhildersum bestaat uit de borg, een borgtuin met beelden van kunstenaar Eddy Roos, een museumboerderij, een koetshuis en een arbeidershuisje. In de boerderij worden verhalen verteld over boerenfamilies, oude ambachten en Groninger dracht. Het arbeidershuisje laat zien hoe landarbeiders vroeger leefden. In de boerderij is ook een belevingscentrum ingericht rond zanger Ede Staal, die in Leens opgroeide. Hier ervaar je zijn muziek en het landschap dat hem inspireerde.
Toeristische wetenswaardigheden Leens
Leens is een veelzijdige bestemming voor toeristen die houden van cultuur, landschap en rust. Het dorp biedt een mix van erfgoed, kunst en natuur.
Museum Borg Verhildersum
De borg is ingericht in 19e-eeuwse stijl en toont het leven van de Groningse adel. In de grote zaal hangt het grootste familieportret van Nederland, geschilderd in 1672.
Adres: Wierde 40, 9965 TB Leens
Openingstijden: dinsdag t/m zondag van 10:30 tot 17:00 uur (april t/m november)
Entree: €8,00 voor volwassenen, €3,00 voor kinderen van 6–12 jaar
Parkeren: gratis op het terrein
OV: bereikbaar via buslijn 65 vanaf station Winsum
Google Maps: Wierde 40, 9965 TB Leens
Belevingsroutes en wandelingen
Via de web-app Verhildersum To Go volg je verhalen van adel, boeren en arbeiders. De belevingsroute op het landgoed is geschikt voor alle leeftijden. Verhildersum to Go. Daarnaast zijn er zes fietsroutes gebundeld in de app De Schatkaart van het Waddenland. Een wandeling langs plekken die met het leven van Ede Staal verbonden zijn, is beschikbaar via lokale gidsen en toeristische informatiepunten.
Streekproducten en horeca
In de omgeving van Leens zijn boerderijwinkels te vinden met lokale producten zoals kaas, aardappelen en honing. In het dorp zelf zijn cafés en restaurants die streekgerechten serveren, waaronder Groninger mosterdsoep en kruidkoek. In de nazomer is er appelsap en jam te koop van de boomgaard op het landgoed.
Seizoensgebonden activiteiten
In het voorjaar bloeien de tuinen van Verhildersum. In de zomer vindt het Historisch Oogstfestival plaats, waar met oude machines en paarden wordt geoogst en gedorst. In de herfst zijn er exposities met textiel en kunst. In de winter is het landschap verstild en trekken wandelaars eropuit.
Gemeente en streek
Leens maakt deel uit van de gemeente Het Hogeland, die in 2019 ontstond uit een fusie van de gemeenten De Marne, Bedum, Eemsmond en Winsum. De gemeente omvat onder andere de plaatsen Leens, Ulrum, Zoutkamp, Wehe-den Hoorn, Kloosterburen, Pieterburen, Eenrum, Warffum, Winsum, Baflo, Uithuizen, Uithuizermeeden, Loppersum, Middelstum, Bedum en Ten Boer. De streek staat bekend om zijn wierdendorpen, borgen en het open landschap van het Hogeland.
Bronnen
- Verhildersum.nl – Informatie over museumonderdelen, openingstijden, exposities, oogstfestival, belevingsroutes en Ede Staal-centrum.
- Waddenmusea.nl – Beschrijving van Museum Borg Verhildersum, de museumboerderij, het arbeidershuisje en de Virtual Reality-beleving.
- Whichmuseum.nl – Overzicht van actuele en afgelopen tentoonstellingen in Borg Verhildersum.
- Waarneming.nl – Observaties van flora en fauna in de omgeving van Leens.
- Allewandelroutes.nl – Wandelroutes in en rond Leens.