Oosterschelde, Zeeland

Laatste update 30/08/2025 door Redactie

In het zuidwesten van Nederland, tussen de eilanden Schouwen-Duiveland, Noord-Beveland en Tholen, ligt de indrukwekkende zeearm de Oosterschelde. Deze regio behoort tot de provincie Zeeland en wordt omringd door karakteristieke dorpen en steden zoals Zierikzee, Goes, Yerseke, Colijnsplaat, Bruinisse, Kats en Sint-Maartensdijk. De omgeving is een unieke combinatie van water, natuur en cultuurhistorie, en trekt jaarlijks duizenden bezoekers die komen voor rust, recreatie en educatie.

Verklaring van de naam

De naam Oosterschelde verwijst naar de oostelijke tak van de voormalige rivierdelta van de Schelde, die zich in de loop der eeuwen heeft ontwikkeld tot een zeearm. In tegenstelling tot de Westerschelde, die nog steeds een open verbinding vormt met de Noordzee en dienstdoet als vaarroute naar de haven van Antwerpen, is de Oosterschelde grotendeels afgesloten van de zee. De naam weerspiegelt dus zowel de geografische ligging als de historische functie binnen het stroomgebied van de Schelde.

Geschiedenis

De Oosterschelde heeft een lange en complexe geschiedenis die nauw verbonden is met de strijd tegen het water. Tot in de 20e eeuw was het een open zeearm met getijdenwerking, die regelmatig zorgde voor overstromingen in het achterland. Na de watersnoodramp van 1953 werd het Deltaplan opgesteld, een grootschalig waterbouwkundig project dat Nederland moest beschermen tegen de zee.

In eerste instantie was het plan om de Oosterschelde volledig af te sluiten met een dam, maar door protesten van vissers, natuurbeschermers en wetenschappers werd gekozen voor een compromis: de bouw van een stormvloedkering. Deze Oosterscheldekering, voltooid in 1986, bestaat uit beweegbare schuiven die bij storm gesloten worden, maar bij normale omstandigheden open blijven om het getij in stand te houden.

Dankzij deze innovatieve oplossing bleef het unieke ecosysteem van de Oosterschelde behouden. In 2002 werd het gebied officieel aangewezen als Nationaal Park Oosterschelde, het grootste nationale park van Nederland, met een oppervlakte van ruim 37.000 hectare.

Toeristische wetenswaardigheden

De Oosterschelde is een paradijs voor natuurliefhebbers, watersporters en rustzoekers. Het gebied biedt een rijkdom aan flora en fauna, met onder meer zeehonden, bruinvissen, zeepaardjes en duizenden trekvogels. De combinatie van open water, slikken, schorren en zandplaten maakt het tot een van de meest biodiverse kustgebieden van West-Europa.

Lokale tips en weetjes:

  1. Duiklocatie bij de Zeelandbrug: Onder de Zeelandbrug, tussen Zierikzee en Colijnsplaat, ligt een van de populairste duikplekken van Nederland. Hier kun je sepia’s, kreeften en zeenaalden spotten. Er zijn trappen naar het water en een parkeerplaats aan de zuidzijde van de brug. Google Maps-link
  2. Oesters proeven in Yerseke: Het dorp Yerseke staat bekend om zijn oesterputten en mosselcultuur. Bezoek de Oesterboulevard en proef verse schaal- en schelpdieren direct uit de Oosterschelde. Adres: Havendijk 12, 4401 NS Yerseke. Openingstijden: dagelijks, afhankelijk van seizoen. Google Maps-link
  3. Kunstwerk ‘De Elementen’ bij de kering: Aan de voet van de Oosterscheldekering staat het monumentale kunstwerk “De Elementen” van kunstenaar Chris Booth, dat de kracht van water, wind en aarde verbeeldt. Het is gratis toegankelijk en biedt uitzicht over de zeearm. Locatie: Deltaweg, 4326 NA Noord-Beveland. Google Maps-link

Bezienswaardigheden en activiteiten:

  • Nationaal Park Oosterschelde: Bezoekers kunnen deelnemen aan excursies, wadlooptochten en vogelspotwandelingen. Het park is vrij toegankelijk, met informatiepunten in onder andere Yerseke, Burgh-Haamstede en Wemeldinge.
  • Deltapark Neeltje Jans: Dit educatieve attractiepark ligt direct naast de Oosterscheldekering en biedt tentoonstellingen over waterbeheer, zeeleven en de Deltawerken. Adres: Faelweg 5, 4354 RB Vrouwenpolder. Openingstijden: dagelijks van 10:00 tot 17:00. Entree: €25. Google Maps-link
  • Fietsroutes langs de zeedijk: De route Zierikzee–Wemeldinge–Yerseke voert langs de zeedijk met uitzicht op de Oosterschelde, en biedt rustpunten bij vogelhutten en strandjes.
  • Wandelen bij de Plompe Toren: Deze middeleeuwse toren is het enige overblijfsel van het verdronken dorp Koudekerke en biedt een panoramisch uitzicht over het water. Adres: Koudekerkseweg, 4328 Noordwelle. Gratis toegankelijk. Google Maps-link
  • Openbare kunst: In Zierikzee en Goes zijn diverse kunstwerken te vinden die verwijzen naar de relatie tussen mens en water, waaronder het beeld “De Waterdrager” en mozaïekbanken langs de haven.
  • Seizoensactiviteiten: In het voorjaar trekken duizenden vogels naar de schorren van de Oosterschelde. In de zomer zijn er boottochten vanuit Wemeldinge en Yerseke. In de herfst is het gebied populair bij sportvissers.

Praktische informatie:

  • Parkeren: Gratis parkeerplaatsen bij de Oosterscheldekering, Plompe Toren, en in Yerseke. Betaald parkeren in Zierikzee en Goes.
  • Openbaar vervoer: Buslijnen 132 en 27 verbinden Zierikzee, Goes en Yerseke met elkaar. Haltes liggen op loopafstand van de zeedijk en bezoekerscentra.
  • Toegankelijkheid: De meeste paden zijn verhard en geschikt voor rolstoelen. Bij de kering en in Neeltje Jans zijn aangepaste voorzieningen aanwezig.

Gemeenten en streken

De Oosterschelde ligt in de provincie Zeeland en raakt meerdere gemeenten:

Deze regio staat bekend om haar kustlandschap, waterbouwkundig erfgoed, visserijtraditie en natuurgebieden. De Oosterschelde vormt het hart van dit landschap en is van grote waarde voor recreatie, ecologie en cultuurhistorie.

Bronnen

  • Rijkswaterstaat: Gebruikt voor informatie over de bouw, werking en functie van de Oosterscheldekering en het Deltaplan.
  • Nationaal Park Oosterschelde: Informatie over natuurwaarden, biodiversiteit, recreatie en educatie in het park.
  • Provincie Zeeland: Gebruikt voor informatie over gemeenten, infrastructuur en toeristische voorzieningen in de regio.
  • Stichting Erfgoed Zeeland: Historische context over verdronken dorpen, waterbouw en cultuurhistorische locaties zoals de Plompe Toren.