Voorthuizen, Gelderland

Laatste update 08/09/2025 door Redactie

Voorthuizen ligt aan de westelijke rand van de Veluwe, in de provincie Gelderland, en maakt deel uit van de gemeente Barneveld. Het dorp is één van de negen kernen binnen deze gemeente, samen met onder meer Barneveld, Garderen, Kootwijk, Stroe, Terschuur, Zwartebroek, De Glind en Achterveld (gedeeltelijk). Dankzij de centrale ligging is Voorthuizen uitstekend bereikbaar vanuit omliggende steden als Amersfoort, Apeldoorn, Ede en Harderwijk, die allemaal op circa 25 kilometer afstand liggen. De omgeving wordt gekenmerkt door een afwisselend landschap van bossen, heidevelden, agrarische gronden en recreatiegebieden, waardoor het dorp een geliefde uitvalsbasis is voor zowel dagjesmensen als vakantiegangers.

Verklaring van de naam

De naam Voorthuizen vindt zijn oorsprong in het begrip voorde, een oud woord voor een doorwaadbare plaats in een beek of rivier. In historische beschrijvingen, zoals die van het bisdom Utrecht uit 1744, wordt verwezen naar deze ondiepe oversteekplaatsen, die van groot belang waren voor handel en verkeer in vroegere tijden. De ligging aan de Ganzenbeek maakte het dorp tot een logische plek voor zo’n oversteek. Het tweede deel van de naam, huizen, duidt op de nederzetting die zich rond deze strategische plek ontwikkelde.

Geschiedenis

Voorthuizen heeft zich door de eeuwen heen ontwikkeld van een agrarisch dorp tot een levendige toeristische bestemming. Een belangrijke rol in deze ontwikkeling speelde de Hessenweg, een historische handelsroute die van Amsterdam via Amersfoort naar Deventer liep en ter hoogte van Voorthuizen de Ganzenbeek kruiste. Deze route, samen met de weg van Barneveld naar Putten, zorgde voor een constante stroom reizigers en handelaren.

In de 18e en 19e eeuw kende het dorp diverse herbergen en uitspanningen, zoals De Roskam (nu Zandbergen), Het Hamburger Posthuis en De Moriaan. Deze gelegenheden boden onderdak en vermaak aan reizigers en fungeerden als ontmoetingsplaatsen voor de lokale bevolking. Ook ambachtslieden, zoals smeden, vestigden zich graag in het dorp. De smederij van Van Voorst was één van de oudste in de gemeente.

Een belangrijke mijlpaal was de opening van de nieuwe straatweg van Amersfoort naar Deventer op 30 december 1809 door koning Lodewijk Napoleon. Deze weg, waarin miljoenen klinkers waren verwerkt, vergrootte de bereikbaarheid van het dorp aanzienlijk. Hoewel de weg destijds als een zegen werd gezien, wordt hij tegenwoordig soms als een barrière ervaren, omdat hij het dorp in tweeën deelt. De komst van de A1 nam later de functie van belangrijkste oost-westverbinding over, maar door het toenemende recreatieverkeer blijft de oude route druk bereden.

Van oudsher speelde de schapenhouderij een grote rol in de lokale economie. Schapen werden gedrenkt en gewassen in speciale schaapskolken, vaak ontstaan door turfwinning. Een bekend voorbeeld is het Kieftveen, waarvan de naam zou verwijzen naar een ruzie (kijven) tussen de maalschappen van Garderen en Voorthuizen over het exclusieve recht om hier schapen te wassen.

In de tweede helft van de 20e eeuw maakte het dorp een transformatie door: waar vroeger koeien graasden, verrezen vakantieparken en recreatiebungalows. Het toerisme werd een belangrijke pijler van de lokale welvaart.

Toeristische wetenswaardigheden

Voorthuizen staat tegenwoordig bekend als een veelzijdige vakantiebestemming, met een breed aanbod aan accommodaties, van campings en vakantieparken tot hotels en bed & breakfasts. Het dorp vormt een ideale uitvalsbasis voor het verkennen van de Veluwe en biedt tal van mogelijkheden voor wandelen, fietsen en andere buitenactiviteiten.

Belangrijkste bezienswaardigheden en praktische informatie

Recreatiegebied Zeumeren
Adres: Zeumerseweg 4, 3781 MJ Voorthuizen
Openingstijden: Dagelijks geopend; zwemstrand en horeca seizoensgebonden.
Entree: Gratis toegang, parkeren ca. € 5,- per dag.
Parkeren: Ruime parkeerplaats bij de ingang.
OV: Busverbinding vanaf station Barneveld naar halte nabij het recreatiegebied.
Google Maps

Kieftveen
Adres: Harremaatweg 34, 3781 NJ Voorthuizen
Openingstijden: Toegankelijk voor gasten van het vakantiepark; omliggende natuur vrij toegankelijk.
Entree: Gratis toegang tot natuurgebied.
Parkeren: Parkeerplaatsen bij het vakantiepark.
OV: Busverbinding vanaf station Barneveld naar halte Harremaatweg.
Google Maps

Dorpskerk Voorthuizen
Adres: Kerkstraat 35, 3781 GD Voorthuizen
Openingstijden: Beperkt geopend; zie website voor actuele tijden.
Entree: Gratis.
Parkeren: In het centrum, deels betaald.
OV: Bushalte Kerkstraat op loopafstand.
Google Maps

Minder bekende plekken en lokale tips

  • Boerderijmuseum De Bock: Kleinschalig museum over het agrarische leven in de regio.
  • Landgoed Appel: Rustig wandelgebied net buiten het dorp, met oude lanen en akkers.
  • Pluktuin Het Platteland: Zelf bloemen en kleinfruit plukken in het seizoen.

Evenementen

  • Voorthuizen Straatfestival: Jaarlijks evenement met muziek, straattheater en marktkramen.
  • Veluwse Fietsdag: Fietstocht langs natuur en cultuurhistorie van de Veluwe.
  • Kerstmarkt Voorthuizen: Sfeervolle markt in december met lokale producten.

Culinaire adressen

  • Eetcafé De Bunckman: Bekend om Veluwse wildgerechten in het najaar.
  • Restaurant ’t Herdertje: Gezellig familierestaurant met streekgerechten.
  • IJssalon De IJsbeer: Ambachtelijk ijs, populair bij zowel inwoners als toeristen.

Fiets- en wandelroutes

  • Klompenpad Voorthuizerpad: Wandelroute door boerenland en langs historische plekken.
  • Fietsknooppuntenroute Veluwe-West: Flexibel te plannen route door bossen en heide.
  • Schaapskoolroute: Themawandeling langs oude schaapskolken.

Seizoensgebonden activiteiten

  • Voorjaar: Bloesemwandelingen in de omliggende boomgaarden.
  • Zomer: Zwemmen en watersport bij Zeumeren.
  • Herfst: Paddenstoelenexcursies in de Veluwse bossen.
  • Winter: Sneeuwwandelingen en wintermarkten in de regio.

Bronnen

Plaats een reactie