Walcheren, Zeeland

Laatste update 02/09/2025 door Redactie

Walcheren is een landstreek in het westen van de provincie Zeeland, die oorspronkelijk een eiland vormde. Het gebied wordt in het zuidoosten begrensd door de Sloehaven (het voormalige Sloe), in het zuiden door de Westerschelde, in het westen door de Noordzee en in het noordoosten door het Veerse Meer. Walcheren ligt in het verlengde van Zuid-Beveland en grenst via dammen en bruggen aan Noord-Beveland en de rest van Zeeland. De streek omvat de gemeenten Middelburg, Veere en Vlissingen, met tal van kleinere kernen zoals Domburg, Oostkapelle, Vrouwenpolder, Westkapelle, Zoutelande, Koudekerke, Biggekerke, Meliskerke, Gapinge, Serooskerke en Nieuw- en Sint Joosland. Dankzij de combinatie van historische steden, uitgestrekte stranden en een afwisselend polder- en duinlandschap is Walcheren een geliefde bestemming voor zowel strandgangers als cultuurliefhebbers.

Verklaring van de naam

De naam Walcheren kent een lange geschiedenis en wordt al in vroege middeleeuwse bronnen genoemd. Over de herkomst bestaan verschillende theorieën. Een veelgenoemde verklaring is dat het eerste deel, ‘Wal’, verwijst naar een kustwal of versterking, terwijl ‘-cheren’ mogelijk is afgeleid van een oud woord voor ‘bewoners’ of ‘volk’. In die lezing zou Walcheren dus ‘land van de kustbewoners’ betekenen. Een andere hypothese legt een verband met de Germaanse stam der Walha, waarmee de Romeinen en Germanen vaak Keltische of Romaanse volkeren aanduidden. Gezien de strategische ligging aan zee en de aanwezigheid van natuurlijke hoogten zoals duinen en kreekruggen, is het aannemelijk dat de naam een combinatie van geografische en bevolkingskenmerken weerspiegelt.

Geschiedenis

Walcheren werd in de 9e eeuw permanent bewoond, nadat eerdere nederzettingen door overstromingen en invallen waren verdwenen. In deze periode ontstonden de eerste vliedbergen – kunstmatige heuvels waarop bewoners hun huizen bouwden om zich te beschermen tegen hoogwater. Vanaf de middeleeuwen werd het gebied systematisch bedijkt, waardoor nieuwe polders ontstonden, zoals rond Vrouwenpolder, Nieuw- en Sint Joosland en Arnemuiden.

Tot 1871 was Walcheren een echt eiland, gescheiden van Noord-Beveland door het Veerse Gat en van Zuid-Beveland door het Sloe. Door verzanding en inpoldering verloor het Sloe zijn betekenis, en met de aanleg van de Sloedam in 1871 kwam een vaste verbinding tot stand. In diezelfde periode werden de spoorlijn Roosendaal–Vlissingen en de eerste grote havenuitbreiding van Vlissingen gerealiseerd.

Een belangrijk keerpunt in de waterhuishouding was de bouw van het gemaal Boreel bij Middelburg in 1929, waarmee een einde kwam aan de structureel hoge waterstanden in de Polder Walcheren.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog speelde Walcheren een cruciale rol in de Slag om de Schelde. In oktober 1944 bombardeerden de geallieerden op vier plaatsen de dijken – bij Vlissingen, Ritthem (Rammekens), Westkapelle en Veere – om de Duitse verdediging te doorbreken. Grote delen van het eiland kwamen onder water te staan, wat enorme schade veroorzaakte. Pas in 1946 was het gebied weer drooggelegd. De watersnoodramp van 1953 trof Walcheren nauwelijks, in tegenstelling tot andere Zeeuwse eilanden. In 1961 werd met de Veersegatdam de verbinding met Noord-Beveland verder versterkt.

Toeristische wetenswaardigheden

Walcheren staat bekend om zijn schone, brede stranden, historische steden en gevarieerde natuur. De kust tussen Vrouwenpolder en Vlissingen wordt grotendeels beschermd door duinen, met uitzondering van de westpunt, waar de Westkapelse Zeedijk ligt. Deze 4 kilometer lange zeewering dateert uit de vroege 16e eeuw en is sindsdien meerdere keren hersteld en versterkt.

Natuur en recreatie

Een van de meest bijzondere natuurgebieden is Staatsnatuurmonument De Manteling, gelegen tussen Oostkapelle en Domburg. Dit duinlandschap gaat geleidelijk over in bos en park en herbergt eeuwenoude beukenlanen, waaronder de beroemde ‘Beukenlaan’. Ook de Goudvissenkom en het park van Kasteel Westhove zijn hier te vinden.
Adres: Duinvlietweg 8, 4356 ND Oostkapelle
Openingstijden: Doorlopend toegankelijk
Entreeprijzen: Gratis
Parkeren: Betaald parkeren bij nabijgelegen strandparkeerplaatsen
OV: Busverbindingen vanuit Middelburg en Vlissingen, halte op loopafstand
Google Maps

Walcheren beschikt over een uitgebreid netwerk van fiets- en wandelroutes. Bijzonder is de skeelerroute op basis van het fietsknooppuntensysteem, een primeur in Nederland sinds 2007. De route is verkrijgbaar bij de VVV’s en biedt skeeleraars een veilige en gevarieerde tocht over glad asfalt en rustige wegen.

Langs de watergangen van Walcheren – een stelsel dat al sinds de vroege middeleeuwen bestaat – lopen fraaie wandelpaden. Een populaire route start in Middelburg en splitst bij Aagtekerke richting Westkapelle (21 km) of Domburg (22 km). Onderweg passeer je bruggetjes, trekvlotten en bloemrijke oevers.

Cultuur en erfgoed

De drie hoofdplaatsen van Walcheren hebben elk hun eigen karakter:

  • Middelburg: historische hoofdstad van Zeeland, met monumentale panden, de abdij en het Zeeuws Museum.
  • Vlissingen: maritieme stad met boulevard, havens en het MuZEEum.
  • Veere: schilderachtig stadje met een rijke handelsgeschiedenis en goed bewaard gebleven stadsgezicht.

Daarnaast zijn er kleinere kustplaatsen zoals Zoutelande, Domburg en Oostkapelle, die bekendstaan om hun badcultuur en familievriendelijke stranden.

Lokale tips en minder bekende plekken

  • Bezoek in de zomer de Zeeuwse Nazomerfestival-voorstellingen op bijzondere locaties in Middelburg en omgeving.
  • Proef verse mosselen in Arnemuiden, waar de visserij nog altijd een belangrijke rol speelt.
  • Fiets de Walcherse kustroute bij zonsondergang voor spectaculaire vergezichten over zee en duin.

Bronnen

Plaats een reactie