Laatste update 08/10/2025 door Redactie
Noord-Holland ligt in het westen van Nederland, tussen de Noordzee, het IJsselmeer en het Markermeer. De provincie grenst aan Zuid-Holland, Utrecht en Flevoland, en wordt aan drie zijden omringd door water. De kustlijn bestaat uit duinen, stranden en badplaatsen. Aan de oostzijde liggen historische havens aan het IJsselmeer, terwijl het Markermeer de verbinding vormt met Flevoland. Dankzij deze centrale ligging is Noord-Holland goed bereikbaar voor toeristen die erfgoed, natuur en waterrecreatie willen combineren.
Verklaring van de naam Noord-Holland
De naam Noord-Holland ontstond in 1840 toen het voormalige gewest Holland werd gesplitst. Het noordelijke deel kreeg de naam Noord-Holland, terwijl het zuidelijke deel Zuid-Holland werd genoemd. De naam verwijst dus naar de ligging binnen het oude graafschap Holland.
Geschiedenis
Noord-Holland heeft een lange geschiedenis die teruggaat tot de middeleeuwen. Vissersplaatsen als Volendam, Medemblik en Enkhuizen lagen toen nog aan de open zee. Deze dorpen ademen nog steeds de sfeer van de tijd dat het IJsselmeer nog de Zuiderzee was. Steden als Hoorn, Alkmaar en Haarlem groeiden uit tot handelscentra in de Gouden Eeuw.
In Hoorn en Enkhuizen zijn nog sporen te vinden van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC). Gebouwen, pakhuizen en standbeelden herinneren aan de tijd dat deze handelsorganisatie wereldwijd actief was. Ook Naarden en Muiden hebben een historisch centrum met vestingwerken en monumenten.
Het Noordhollandsch Kanaal werd in de 19e eeuw gegraven om Amsterdam bereikbaar te houden voor zeeschepen. De Zuiderzee werd steeds ondieper, terwijl schepen juist groter werden. Het kanaal loopt van Amsterdam, via Purmerend en Alkmaar, naar Den Helder. Omdat men toen nog geen grote bruggen kon bouwen, werden er vlotbruggen aangelegd. Deze beweegbare bruggen bestaan uit een op- en afrit die naar een vlot leiden. Bij opening wordt het vlot onder de brugdelen getrokken zodat schepen kunnen passeren.
Toeristische wetenswaardigheden Noord-Holland
Langs de kust liggen badplaatsen zoals Zandvoort, Callantsoog, Julianadorp aan Zee en Texel. Deze stranden hebben een Blauwe Vlag, een keurmerk voor schoon zwemwater en goede voorzieningen. Op Texel liggen meerdere stranden, waaronder Paal 17, Paal 19, Paal 20, Paal 21 en Paal 28, waar je kunt wandelen, zonnen en vogels spotten. In de duinen groeien helmgras, zeedistel en duinroos. Hier worden soorten gezien zoals de tapuit, zilverplevier en bontbekplevier.
In Medemblik ligt het Regatta Center Medemblik, een jachthaven met ligplaatsen, horeca en watersportfaciliteiten. Adres: Vooroever 3, 1671 SG Medemblik. Google Maps-link
Ook in Monnickendam, Naarden, Andijk, IJmuiden en Texel liggen jachthavens met het Blauwe Vlag-keurmerk. Bijvoorbeeld Marina Seaport IJmuiden aan Kennemerboulevard 540, 1976 EM IJmuiden. Google Maps-link
In Alkmaar kun je het Stedelijk Museum Alkmaar bezoeken. Hier zie je kunst uit de Gouden Eeuw, moderne werken en archeologische vondsten. Adres: Canadaplein 1, 1811 KE Alkmaar. Google Maps-link
In Haarlem ligt het Frans Hals Museum, dat schilderijen toont van de gelijknamige meester en andere kunstenaars uit de 17e eeuw. Adres: Groot Heiligland 62, 2011 ES Haarlem. Google Maps-link
In Enkhuizen ligt het Zuiderzeemuseum, dat het leven rond de voormalige Zuiderzee toont. Buiten vind je een openluchtmuseum met historische gebouwen. Adres: Wierdijk 12, 1601 LA Enkhuizen. Google Maps-link
Voor streekgerechten kun je terecht in vissersplaatsen zoals Volendam, Medemblik en Den Helder, waar gerookte paling, kibbeling en mosselen op het menu staan. In Texel vind je boerderijwinkels met schapenkaas, lamsvlees en cranberryproducten. Een voorbeeld is De Texelse Boerderijwinkel, gelegen aan Westerweg 80, 1797 RH Den Hoorn. Google Maps-link
Fietsers kunnen gebruikmaken van het knooppuntennetwerk, dat het hele gebied doorkruist. Populaire routes lopen langs de kust, door de duinen en langs historische dorpen. Wandelroutes zijn beschikbaar via websites, in de bronnensectie genoemd.
Parkeren is mogelijk in alle dorpskernen en bij stranden. OV-reizigers kunnen gebruikmaken van treinen naar Amsterdam, Alkmaar, Hoorn, Den Helder en Haarlem. Buslijnen verbinden de kleinere dorpen met de stations.
Bronnen
- Provincie Noord-Holland – bestuurlijke indeling, bereikbaarheid en voorzieningen
- Stedelijk Museum Alkmaar – tentoonstellingen, openingstijden en entreeprijzen
- Frans Hals Museum – collectie, adres en bezoekersinformatie
- Zuiderzeemuseum – openluchtmuseum, exposities en praktische informatie
- Blauwe Vlag Nederland – actuele keurmerken voor stranden en jachthavens
- Boerengids – boerderijwinkels op Texel en in Noord-Holland
- Canon van Nederland – historische context van VOC en Gouden Eeuw
- Waarneming.nl – flora en fauna langs de kust en in duingebieden
- Allewandelroutes.nl – wandelroutes in Noord-Holland
- Uwmarktspecialist.nl – informatie over markten in Volendam, Medemblik en Den Helder
- Reliwiki – erfgoedinformatie over kerkelijke gebouwen in Noord-Holland
- Rijksmonumenten.nl – monumentstatus van gebouwen in Hoorn, Enkhuizen en Alkmaar