Eemsmond, Groningen

Laatste update 23/09/2025 door Redactie

In het uiterste noorden van de provincie Groningen, aan de kust van de Waddenzee, ligt het gebied dat tot 2019 bekendstond als de gemeente Eemsmond. Deze regio vormt het noordelijkste punt van het Nederlandse vasteland en grenst aan plaatsen als Loppersum, Bedum, Appingedam, Delfzijl en Het Hogeland. De voormalige gemeente omvatte een reeks karakteristieke dorpen, verspreid over een uitgestrekt polderlandschap met zicht op kwelders, dijken en de zee.

Verklaring van de naam Eemsmond

De naam Eemsmond verwijst naar de monding van de rivier de Eems, die in dit gebied uitkomt in de Waddenzee. Hoewel de rivier grotendeels door Duitsland stroomt, ligt de monding in het Nederlandse kustgebied. De naam symboliseert de geografische ligging aan zee en de historische verbondenheid met het water.

Geschiedenis

Tot 2019 was Eemsmond een zelfstandige gemeente in het noorden van Groningen. De gemeente bestond uit de volgende kernen:
Doodstil, Eppenhuizen, Kantens, Oldenzijl, Oosteinde, Oosternieland, Oudeschip, Roodeschool, Rottum, Stitswerd, Uithuizen, Uithuizermeeden, Usquert, Warffum en Zandeweer

Sinds de gemeentelijke herindeling van 2019 maakt het gebied deel uit van de gemeente Het Hogeland, samen met de voormalige gemeenten Bedum, De Marne en Winsum.

Het landschap van Eemsmond wordt gekenmerkt door open polders, monumentale boerderijen en een robuuste dijkstructuur. Door de eeuwen heen is het gebied gevormd door inpoldering, dijkverhoging en kustverdediging. Voor de kust liggen de beschermde eilanden Rottumeroog en Rottumerplaat, die een belangrijke rol spelen in het ecologisch systeem van het Waddengebied. Deze eilanden zijn niet toegankelijk voor publiek.

Toeristische wetenswaardigheden Eemsmond

Uithuizen en Menkemaborg

In het centrum van Uithuizen staat het voormalige gemeentehuis van Eemsmond. Hier bevinden zich ook winkels, horeca en openbaar vervoer. Uithuizen is vooral bekend vanwege de Menkemaborg, een fraai gerestaureerde Groninger borg met tuinen in barokstijl.

Adres: Menkemaweg 2, 9981 CV Uithuizen
Google Maps: Menkemaweg 2, Uithuizen
Website: menkemaborg.nl
Openingstijden: Dinsdag t/m zondag, 10.00–17.00 uur
Entree: €9 volwassenen, €4 kinderen
OV: Trein naar station Uithuizen, 10 minuten lopen

Kunstwerk Noordkaap

Op het noordelijkste punt van het Nederlandse vasteland, nabij Uithuizermeeden, staat het kunstwerk Noordkaap, ontworpen door kunstenaar René de Boer uit Usquert. Het beeld bestaat uit vier cortènstalen pilaren die samen een poort vormen. Bezoekers die tussen de pilaren staan, kijken omhoog naar de hemel. Het kunstwerk is vrij toegankelijk en biedt uitzicht over de Waddenzee.

Locatie: Zeedijk bij Uithuizermeeden
Google Maps: Noordkaap, Uithuizermeeden
Website: noordkaap op visitgroningen.nl

Natuur en uitzicht

Het kustgebied van Eemsmond maakt deel uit van het Werelderfgoed Waddenzee. Hier worden kluten, bergeenden, wulpen en zeehonden waargenomen. Bij helder weer zijn vanaf de dijk de eilanden Rottumeroog, Rottumerplaat, Schiermonnikoog en het Duitse Borkum zichtbaar.

Fiets- en wandelroutes

Er zijn diverse fietsroutes langs de dijk, door de polders en langs dorpen als Warffum, Usquert en Roodeschool. Wandelaars kunnen gebruikmaken van het Wadlooppad, dat aansluit op het landelijke wandelnetwerk. Bij stormachtig weer is het uitzicht over het Wad indrukwekkend, terwijl op heldere dagen de horizon kilometers ver reikt.

Dorpen en erfgoed

Dorpen als Stitswerd, Oosternieland en Rottum hebben een lintstructuur met historische panden en kerken. In Rottum staat een dorpskerk op de plek van een voormalige abdij. Hoewel het klooster verdwenen is, herinnert de locatie aan het religieuze verleden van het gebied.

Lokale evenementen

In dorpen als Warffum en Uithuizermeeden worden streekmarkten en culturele festivals georganiseerd. Warffum is bekend vanwege het folkloristische evenement Op Roakeldais, dat internationale dansgroepen samenbrengt. In Usquert vinden exposities plaats in het voormalige gemeentehuis, dat nu dienstdoet als cultureel centrum.

Culinaire adressen

Bronnen

Bronnen

Plaats een reactie