Groningen (Provincie)

Laatste update 29/09/2025 door Redactie

In het uiterste noorden van Nederland ligt de provincie Groningen, een regio die zich uitstrekt van de Waddenkust tot aan de Drentse grens. De provincie grenst aan Friesland, Drenthe en Duitsland en wordt gekenmerkt door een afwisselend landschap van kwelders, polders, beekdalen en historische dorpen. De hoofdstad is Groningen, een levendige studentenstad met een rijk cultureel aanbod. Andere belangrijke plaatsen zijn Delfzijl, Veendam, Winschoten, Stadskanaal, Appingedam, Leek, Hoogezand, Haren en Zuidhorn. Verspreid over de provincie liggen karakteristieke dorpen zoals Pieterburen, Warffum, Bourtange, Niehove, Slochteren en Loppersum, elk met hun eigen erfgoed en identiteit.

Verklaring van de naam

De naam Groningen is vermoedelijk afgeleid van “Gruninge,” een oude benaming voor een nederzetting bij een groene plek of bos. De stad Groningen gaf haar naam aan de provincie, die zich in de loop der tijd uitbreidde tot het huidige grondgebied. De naam is nauw verbonden met de rivier de Hunze, die vroeger door het gebied stroomde en een belangrijke rol speelde in de ontwikkeling van de regio.

Geschiedenis

De provincie kent een lange geschiedenis die teruggaat tot de prehistorie. Archeologische vondsten bij Ezinge en Glimmen tonen aan dat hier al duizenden jaren geleden mensen woonden. In de middeleeuwen ontstonden versterkte huizen, zogenaamde borgen, die dienden als woonplaats voor de adel en als verdedigingswerken. Deze borgen zijn gebouwd met kloostermoppen, grote roodgebakken stenen, en vormden het begin van een uniek architectonisch erfgoed.

In de 17e eeuw werd de rivier de Hunze deels rechtgetrokken en kreeg de naam Reitdiep. Dit cultuurlandschap is tegenwoordig een van de oudste in Europa. De stad Groningen groeide uit tot een belangrijk handelscentrum en vestingstad. In de 20e eeuw werd het landschap verder veranderd door de aanleg van kanalen, dijken en landbouwgebieden. De bouw van de dam tussen de Lauwerszee en de Waddenzee in 1969 leidde tot het ontstaan van het Nationaal Park Lauwersmeer, een uitgestrekt natuurgebied met een rijke biodiversiteit.

Toeristische wetenswaardigheden

Groningen biedt een breed scala aan bezienswaardigheden, natuurgebieden en culturele activiteiten. Van historische vestingstadjes tot moderne musea, van uitgestrekte kwelders tot bossen en beekdalen: de provincie is een ideale bestemming voor natuurliefhebbers, wandelaars, fietsers en cultuurzoekers.

Hoogtepunten:

  • Nationaal Park Lauwersmeer: Gelegen op de grens van Groningen en Friesland, dit park biedt wandelroutes, vogelhutten en vaarmogelijkheden. Adres bezoekerscentrum: De Rug 1, 9976 VT Lauwersoog. Geopend dagelijks van 10:00–17:00. Google Maps-link
  • Vesting Bourtange: Een volledig gerestaureerde vesting uit de 16e eeuw met musea, horeca en evenementen. Adres: Willem Lodewijkstraat 33, 9545 PA Bourtange. Geopend dagelijks van 10:00–17:00. Entree: €8. Google Maps-link
  • Groninger Museum: Modern museum tegenover het station van Groningen, met wisselende tentoonstellingen en een opvallend gebouw. Adres: Museumeiland 1, 9711 ME Groningen. Geopend di–zo van 10:00–17:00. Entree: €15. Google Maps-link

Minder bekende plekken en tips:

  1. Niehove, uitgeroepen tot een van de mooiste dorpen van Nederland, heeft een radiaal stratenpatroon rond een kerkheuvel en is ideaal voor een historische wandeling.
  2. Pieterburen is niet alleen bekend van het zeehondencentrum, maar ook als startpunt van het Pieterpad, de bekendste langeafstandswandelroute van Nederland.
  3. In Warffum bevindt zich het Openluchtmuseum Het Hoogeland, waar je het leven in een Gronings dorp rond 1900 kunt ervaren.

Kunst in de openbare ruimte (uitgebreid):

  • In Groningen vind je het kunstwerk “Het Peerd van Ome Loeks”, een bronzen beeld bij het station dat verwijst naar een oud volkslied.
  • Langs het Reitdiep staan diverse landschapskunstwerken, waaronder “De Schreeuw” van kunstenaar Johan van der Dong, een expressief beeld dat de stilte van het landschap doorbreekt.
  • In Veendam is het kunstproject “De Veenkoloniale Route” te bewonderen, met installaties die verwijzen naar de turfgeschiedenis van de regio.

Fiets- en wandelroutes:

  • Reitdieproute (35 km): Fietstocht langs het kronkelende Reitdiep, door dorpen als Garnwerd, Ezinge en Feerwerd.
  • Westerwoldepad (33 km): Wandeling door het beekdal van de Ruiten Aa, met bossen, houtwallen en historische boerderijen.
  • Kwelderroute Noordpolderzijl (12 km): Wandeling langs de Waddenkust, met uitzicht op kwelders en wadplaten.

Seizoensgebonden activiteiten:

Culinaire adressen:

  • Herberg Onder de Linden in Aduard: Fine dining in een monumentaal pand. Adres: Burgemeester van Barneveldweg 3, 9831 AC Aduard
  • De Gans in Groningen: Eetcafé met lokale gerechten. Adres: Diepshuisstraat 6, 9712 DR Groningen
  • Kruisweg in Marum: Regionale keuken in een sfeervolle setting. Adres: Kruisweg 1, 9363 AA Marum

Gemeenten en streken

De provincie Groningen bestaat uit de volgende gemeenten (actueel na herindelingen):

De provincie kent drie herkenbare landschapszones:

  • Westerwolde: bosrijk en heuvelachtig, met beekdalen en coulisselandschap.
  • Hogeland: open en weids, met kwelders, dijken en historische wierdedorpen.
  • Veenkoloniën: langgerekte dorpen en kanalen, ontstaan door turfwinning.

Bronnen

Plaats een reactie